Onderwijsonderzoeken

Titel
Evaluatie van de Engagementsverklaring
Korte omschrijving
Sinds 2010-2011 is de engagementsverklaring van kracht in het Vlaams onderwijs. Met dit initiatief wordt de verwachting ten aanzien van de minimale betrokkenheid van alle ouders decretaal geregeld. De engagementsverklaring wordt opgesteld tussen de school en ouders en bevat minimale wederzijdse afspraken. Dit betekent enerzijds dat de school moet aangeven wat ze aanbiedt aan ouders en leerlingen, en dit op vier vlakken: 1) afspraken omtrent het oudercontract, 2) afspraken omtrent voldoende aanwezigheid en op tijd komen van leerlingen, 3) deelnemen aan alle vormen van individuele leerlingbegeleiding, en 4) engagement ten aanzien van een positieve ingesteldheid t.a.v. het Nederlands. Anderzijds bevat de verklaring ook elementen waartoe ouders zich engageren. Met dit initiatief wil de decreetgever de ouderbetrokkenheid op school vergroten zodat het welbevinden van leerlingen en de leerkansen van leerlingen verhoogd worden. De engagementsverklaring dient dan ook gezien te worden als een middel ter ondersteuning van ouderbetrokkenheid via het formaliseren en verduidelijken van verwachtingen tussen ouders en scholen. Twee jaar na de invoering van het initiatief wil dit onderzoeksproject in kaart brengen hoe de engagementsverklaring als decretaal initiatief een rol heeft gespeeld in het beleid van scholen rond ouderbetrokkenheid. Anders geformuleerd wil het onderzoek in kaart brengen of - en op welke wijze - de engagementsverklaring heeft ingewerkt op de relatie gezin-school. Het onderzoek zal daartoe nagaan hoe de engagementsverklaring als beleidsinitiatief werd vertaald in de praktijk door de verschillende betrokkenen partijen. Anders geformuleerd wil het onderzoek nagaan hoe de engagementsverklaring als instrument van de onderwijsoverheid werd geïmplementeerd. De algemene onderzoeksvraag wil bestuderen hoe diverse betrokken onderwijsactoren de engagementsverklaring vertaalden - en dus interpreteerden - naar hun context. Daartoe wordt een onderscheid gemaakt tussen actoren die de engagementsverklaring concreet dienen te implementeren, nl. scholen, leraren en ouders; en actoren die scholen en ouders in dit proces ondersteunen, nl. ouderkoepels, LOP’s, pedagogische begeleidingsdiensten. Dit onderscheid vertaald zich ook in de onderzoeksvragen (zie hieronder) en de voorgestelde methodologie
Status
Afgerond
Startdatum
01/02/2013
Einddatum
31/07/2013
Omschrijving van het onderzoeksopzet

Om tegemoet te komen aan het belang van een voldoende betrokkenheid van ouders bij het schoolleven van hun kinderen, werd in het schooljaar 2010-2011 bij decreet beslist dat alle Vlaamse scholen van zowel het basis- als het secundair onderwijs een engagementsverklaring dienden op te nemen in het schoolreglement. Die engagementsverklaring bevat minimale wederzijdse engagementen tussen school en ouders en wil op die manier bijdragen tot een verhoging van ouderbetrokkenheid.

Het onderzoek wil 2 jaar na de invoering van de engagementsverklaring in kaart brengen hoe de implementatie van dit beleidsinitiatief is verlopen. Het onderzoeksteam zet een kwalitatief onderzoek op waarbij diverse betrokken stakeholders bevraagd werden aan de hand van semigestructureerde interviews.

De data van het onderzoek worden verzameld op 3 verschillende niveaus: beleidsinitiatief, beleidsondersteuning en beleidsimplementatie.

De 3 centrale onderzoeksvragen weerspiegelen die structuur. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat zowel actoren op het niveau van beleidsondersteuning (ouderkoepels, pedagogische begeleidingsdiensten, LOP’s) als actoren op het niveau van beleidsimplementatie (directies, leraren, ouders, ondersteunende organisaties) niet geloven in de engagementsverklaring als formeel instrument om ouderbetrokkenheid te verhogen.

 

 

Omschrijving van de onderzoeksresultaten

De engagementsverklaring werd als beleidsinstrument ingevoerd in het Vlaamse onderwijs om ouderbetrokkenheid in het basis- en secundair onderwijs te bevorderen. In dit onderzoek is via semi-gestructureerde interviews met schoolleiders en leraren nagegaan op welke wijze deze engagementsverklaring geïmplementeerd werd in de scholen en dus vorm krijgt in de dagelijkse onderwijsrealiteit. Uit het onderzoek blijkt dat de engagementsverklaring weinig leefde bij de bevraagde scholen. Ondanks dat de betrokken onderwijsactoren over het algemeen niet overtuigd zijn van de engagementsverklaring als instrument om ouderbetrokkenheid te verhogen, wil de meerderheid van hen de engagementsverklaring niet afschaffen. De engagementsverklaring wordt door de bevraagde scholen gezien als een bevestiging voor wat momenteel reeds wordt gedaan rond ouderbetrokkenheid, maar vormt geen hefboom voor scholen die vóór de invoering van de engagementsverklaring ouderbetrokkenheid als weinig prioritair beschouwden. Het onderzoek toont dat er nood is aan het investeren in meerdere en diverse hefbomen om ouderbetrokkenheid te stimuleren.

 

Promotor
Van Avermaet Piet (Universiteit Gent)
Trefwoord
  • SPIJBELEN
  • LEERPLICHT EN LEERRECHT
Onderwijsniveau
  • lager onderwijs
  • secundair onderwijs
Thema
Ad hoc