1.
Inleiding
Vanaf 1 september 2009 geldt een nieuwe regeling voor de vereiste taalkennis bij aanstelling van een personeelslid in het onderwijs, meer bepaald voor de kennis van het Nederlands als onderwijstaal en voor de kennis van het Frans als verplichte tweede taal in het basisonderwijs. Ook voor de vereiste taalkennis bij een aanstelling in een Franstalige school of een Nederlandstalige school met een Franstalige afdeling op het grondgebied van het Vlaams Gewest geldt een nieuwe regeling. Verder zijn de mogelijkheden om de vereiste kennis van de taal aan te tonen uitgebreid.
Men kan nog steeds de vereiste kennis aantonen aan de hand van een getuigschrift van een door de Vlaamse overheid ingerichte of erkende taalexamencommissie. Het ministerie van Onderwijs en Vorming richt echter niet langer zelf een centrale taalexamencommissie in. De overheid wil de taalexamencommissie meer flexibel en laagdrempelig organiseren en heeft daarom gekozen voor een decentraal organisatiemodel voor de taalexamencommissie.
Vanaf 1 september 2010 kan per provincie één Centrum voor Volwassenenonderwijs in aanmerking komen voor de organisatie van een taalexamencommissie. Na een evaluatie zal vanaf de periode van november 2013 slechts één Centrum voor Volwassenenonderwijs taalexamens kunnen organiseren.
Deze omzendbrief regelt de organisatie van de taalexamencommissies door een Centrum voor Volwassenenonderwijs. Meer informatie over de vereiste taalkennis bij een aanstelling in het onderwijs, is opgenomen in de omzendbrieven PERS/2010/01 - Vereiste taalkennis bij een aanstelling in het onderwijs en PERS/2010/02 - Vereiste taalkennis bij een aanstelling in een Franstalige school of een Nederlandstalige school met een Franstalige afdeling op het grondgebied van het Vlaams Gewest.
2.
Bevoegdheid
2.1.
Algemeen
Op voordracht van een selectiecommissie duidt de Vlaamse minister, bevoegd voor Onderwijs, om de vijf schooljaren één Centrum voor Volwassenenonderwijs aan dat een taalexamencommissie organiseert gedurende een periode van vijf schooljaren.
Als er tijdens de periode van vijf schooljaren geen taalexamencommissie wordt georganiseerd, dan kan de Vlaamse minister bevoegd voor Onderwijs tussentijds een Centrum voor Volwassenenonderwijs aanduiden dat een taalexamencommissie organiseert tot het einde van de periode van vijf schooljaren.
In beide gevallen geldt de aanvraagprocedure vermeld onder punt 2.2.
2.2.
Aanvraagprocedure
Het bestuur van een Centrum voor Volwassenenonderwijs dat in aanmerking wil komen om een taalexamencommissie te organiseren, dient uiterlijk op 31 januari van het schooljaar dat voorafgaat aan de periode van vijf schooljaren elektronisch een aanvraag in bij de afdeling Volwassenenonderwijs, gegevensbeheer.volwassenenonderwijs@vlaanderen.be.
Voor de periode 2013-2014 tot en met 2014-2015 wordt bij de afdeling Volwassenenonderwijs een aanvraag ingediend op uiterlijk 15 september 2013.
Uitsluitend Centra voor Volwassenenonderwijs die onderwijsbevoegdheid hebben voor de opleidingen Nederlands tweede taal richtgraad 1 tot en met richtgraad 4 en Frans richtgraad 1 tot en met richtgraad 4, komen in aanmerking voor het organiseren van een taalexamencommissie.
2.2.1.
Ontvankelijkheidscriteria
Om ontvankelijk te zijn, bevat de aanvraag ten minste:
1° een verklaring, ondertekend door een gemandateerde van het centrumbestuur, waarin is opgenomen dat:
a) het centrumbestuur personeelsleden zal afvaardigen voor de commissies voor de ontwikkeling van toetsmateriaal;
b) het centrumbestuur de personeelsleden die aangewezen worden als examinator, vorming laat volgen over de afneming en beoordeling van examens;
c) het centrumbestuur verplicht is een absolute geheimhouding te hanteren inzake het toetsmateriaal;
d) het centrumbestuur de taalexamencommissie zal organiseren conform de bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 oktober 2010 betreffende de organisatie van examencommissies door de Centra voor Volwassenenonderwijs;
2° de datum waarop het centrum het laatst werd doorgelicht door de inspectie, als vermeld in titel IV, hoofdstuk II, afdeling III, van het decreet van 8 mei 2009 betreffende de kwaliteit van onderwijs;
3° het protocol van de onderhandeling in het lokaal comité over de aanvraag van het centrumbestuur voor de organisatie van een taalexamencommissie.
De afdeling Volwassenenonderwijs controleert de ontvankelijkheid van de aanvraag. De echtheid van het protocol van de onderhandeling in het lokaal comité wordt steeds nagegaan. Bij twijfel worden de representatieve vakorganisaties hierbij betrokken.
2.2.2.
Aanvullende informatie
Het bestuur van het Centrum voor Volwassenenonderwijs kan de aanvraag aanvullen met informatie over zijn expertise op het vlak van het opleidingsaanbod Frans en Nederlands tweede taal aan de hand van:
1° visieteksten over het talenonderwijs en specifiek over de opleidingen Frans en Nederlands tweede taal;
2° documenten over het evaluatiebeleid van het centrum voor cursisten;
3° documenten waarin het nascholingsbeleid van het centrum voor het personeel wordt geschetst, in het bijzonder voor de opleidingen Frans en Nederlands tweede taal;
4° documenten waaruit blijkt dat het centrum ervaring heeft met de afneming van taaltoetsen voor externe organisaties;
5° documenten waaruit blijkt dat het centrum beschikt over een vakgroepwerking en -coördinatie voor de opleidingen Frans en Nederlands tweede taal;
6° documenten waaruit blijkt dat de personeelsleden van het centrum over voldoende leservaring en expertise beschikken op het vlak van de opleidingen Frans en Nederlands tweede taal;
7° een overzicht van de technische infrastructuur waarover het centrum beschikt om mondelinge vaardigheden te toetsen;
8° alle documenten die van nut kunnen zijn in het kader van de aanvraag.
2.3.
Beoordeling en selectie van de ingediende aanvragen
2.3.1.
Samenstelling selectiecommissie
De selectiecommissie die de ingediende en ontvankelijke aanvragen beoordeelt, bestaat uit:
1° een vertegenwoordiger van elke pedagogische begeleidingsdienst;
2° een vertegenwoordiger van het Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs;
3° een vertegenwoordiger van het Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming;
4° een vertegenwoordiger van het Agentschap voor Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs en Studietoelagen van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming;
5° een vertegenwoordiger van het Departement Onderwijs en Vorming van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming.
Het voorzitterschap en het secretariaat van de selectiecommissie worden waargenomen door de vertegenwoordigers van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming.
2.3.2.
Beoordelingscriteria
Bij de beoordeling van de ingediende en ontvankelijke aanvragen houdt de selectiecommissie rekening met volgende criteria:
1° het centrum heeft de onderwijsbevoegdheid voor de opleidingen Nederlands tweede taal richtgraad 1 tot en met richtgraad 4 en Frans richtgraad 1 tot en met richtgraad 4 effectief uitgeoefend ten minste tijdens het schooljaar waarin de aanvraag wordt ingediend of tijdens het voorafgaande schooljaar;
2° het centrum heeft tijdens de meest recente doorlichting geen voorbehoud gekregen voor zijn evaluatiepraktijk of -beleid voor de opleidingen Frans of Nederlands tweede taal;
3° de mate waarin het centrum beschikt over een uitgeschreven visie op zijn talenonderwijs en specifiek op de opleidingen Frans en Nederlands tweede taal;
4° de mate waarin het centrum een evaluatiebeleid voor cursisten heeft uitgebouwd;
5° de mate waarin het centrum een nascholingsbeleid heeft uitgebouwd voor zijn personeel, in het bijzonder voor de opleidingen Frans en Nederlands tweede taal;
6° de mate waarin het centrum ervaring heeft met de afneming van taaltoetsen voor externe organisaties;
7° het centrum beschikt voor de opleidingen Frans en Nederlands tweede taal over een vakgroepwerking en -coördinatie;
8° de mate waarin het centrum beschikt over personeelsleden die voldoende leservaring en expertise op het vlak van Frans en Nederlands tweede taal kunnen aantonen;
9° de mate waarin het centrum beschikt over technische infrastructuur om mondelinge vaardigheden te toetsen;
10° de standpunten opgenomen in het protocol van de onderhandeling in het lokaal comité;
11° de mate waarin het centrum vlot bereikbaar is voor kandidaten uit Vlaanderen en Brussel.
De standpunten opgenomen in het protocol van de onderhandeling in het lokaal comité (zie punt 10°) vormen slechts één element in de beoordeling door de selectiecommissie. Een protocol van niet-akkoord van het lokaal comité leidt niet automatisch tot een ongunstige beoordeling door de selectiecommissie.
2.4.
Taalexamencommissies 2013-2014 tem 2014-2015
Gedurende de periode 2013-2014 tot en met 2014-2015 zal het Centrum voor Volwassenenonderwijs Brussels Education Center de taalexamencommissies organiseren.
2.5.
Verlies bevoegdheid
Het bestuur van het Centrum voor Volwassenenonderwijs dat een taalexamencommissie organiseert, verliest die bevoegdheid in elk van de volgende gevallen:
1° ambtshalve bij het verlies van onderwijsbevoegdheid voor de opleidingen Frans richtgraad 1 tot en met richtgraad 4 of voor de opleidingen Nederlands tweede taal richtgraad 1 tot en met richtgraad 4, conform artikel 64, §5, van het decreet van 15 juni 2007;
2° bij beslissing van de Vlaamse minister, bevoegd voor het onderwijs, wanneer:
a) wordt vastgesteld dat niet aan de richtlijnen voor de organisatie van de taalexamencommissie, vermeld in hoofdstuk 3 van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 oktober 2010 betreffende de organisatie van examencommissies door de Centra voor Volwassenenonderwijs, wordt voldaan;
b) de inspectie een ongunstig advies heeft geformuleerd ten gevolge van het kwaliteitstoezicht op de organisatie van de taalexamencommissies;
c) een inbreuk op de naleving van de geheimhouding inzake het toetsmateriaal wordt vastgesteld;
d) een inbreuk op de naleving van de verplichting om een beroep te doen op externe expertise om de kwaliteit van de toetsen te garanderen wordt vastgesteld;
e) een verklaring of handeling die de resultaten van de examens beïnvloeden, wordt vastgesteld.
2.5.1.
Beroepsprocedure
Vooraleer de Vlaamse minister, bevoegd voor het onderwijs, een beslissing neemt, heeft het centrumbestuur het recht om binnen dertig kalenderdagen na de betekening van de vaststelling, bij de minister een verweerschrift tegen het verlies van de bevoegdheid om een taalexamencommissie te organiseren, in te dienen. De minister kan het centrumbestuur uitnodigen voor een gesprek.
De minister neemt een definitieve beslissing over het verlies van bevoegdheid voor de organisatie van een taalexamencommissie binnen 45 kalenderdagen na de betekening van de vaststelling. Als na het verstrijken van die datum geen beslissing werd betekend aan het centrumbestuur, behoudt het centrumbestuur de bevoegdheid om een taalexamencommissie te organiseren.
3.
De organisatie van de taalexamencommissie
3.1.
De examenperiode
Het Centrum voor Volwassenenonderwijs dat een taalexamencommissie organiseert, voorziet elk schooljaar twee examenperiodes, één in de maand november en één in de maand mei, waarbij er telkens voor elke taal en voor elk vereist ERK-niveau/voor elke vereiste richtgraad één examen wordt georganiseerd.
Elk schooljaar deelt het centrum uiterlijk op 15 september en 15 februari aan de afdeling Volwassenenonderwijs, gegevensbeheer.volwassenenonderwijs@vlaanderen.be, t.a.v. mevrouw Evelien Vanhelmont, de exacte data mee waarop de examens plaatsvinden, respectievelijk in november en in mei.
3.1.1.
Afwijking - examenperiode december 2010
Omwille van de ontwikkeling van het toetsmateriaal geldt voor de eerste examenperiode van het schooljaar 2010-201 een afzonderlijke regeling. Alle examens worden georganiseerd tussen maandag 29 november 2010 en vrijdag 10 december 2010. Voor elke taal en elk vereist ERK-niveau/elke vereiste richtgraad wordt het examen door alle Centra voor Volwassenenonderwijs die een taalexamencommissie organiseren, op hetzelfde tijdstip georganiseerd namelijk op zaterdag 4 december 2010.
3.1.2.
Toetsmateriaal
Het centrumbestuur heeft de keuze om ofwel de toetsontwikkeling zelf op te nemen, ofwel het leveren van bestaande toetsen of de ontwikkeling van nieuwe toetsen geheel of gedeeltelijk uit te besteden.
Het centrumbestuur is voor de organisatie van de examencommissies ertoe gehouden taaltoetsen te gebruiken die het Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming heeft gevalideerd.
Voor de ontwikkeling en het beheer van het toetsmateriaal ontvangt het bevoegde Centrum voor Volwassenenonderwijs jaarlijks een subsidie.
3.1.3.
Afwijking - examenperiode november 2013
Voor de organisatie van de taalexamencommissie in november 2013 worden de examens uitzonderlijk georganiseerd tussen vrijdag 29 november 2013 en met dinsdag 10 december 2013. Het Centrum voor Volwassenenonderwijs gebruikt de taaltoetsen die gezamenlijk ontwikkeld zijn door de decretale stuurgroep volwassenenonderwijs.
3.1.4.
Examenregeling
Het bestuur van het Centrum voor Volwassenenonderwijs dat een taalexamencommissie organiseert, neemt in zijn centrumreglement alle bepalingen op met betrekking tot de organisatie van de taalexamencommissie.
3.1.5.
Samenstelling taalexamencommissie
Elke taalexamencommissie wordt samengesteld uit ten minste drie personeelsleden van het centrum die over voldoende expertise beschikken op het vlak van respectievelijk Frans of Nederlands tweede taal en die vorming hebben gevolgd over de beoordeling van ERK-gebaseerde taalexamens in een examencommissie.
De samenstelling van de taalexamencommissie wordt aan de kandidaten bekendgemaakt bij inschrijving.
3.1.6.
Bekendmaking examenresultaten
Het Centrum voor Volwassenenonderwijs dat een taalexamencommissie organiseert, maakt voor de examenperiode in november uiterlijk op 15 december en voor de examenperiode in mei uiterlijk op 15 juni de resultaten van de examens bekend en reikt de getuigschriften uit aan de kandidaten die zijn geslaagd.
De modellen van het getuigschrift die verplicht moeten worden gebruikt, zijn opgenomen in bijlagen 1 en 2, die bij deze omzendbrief zijn gevoegd.
Kandidaten die niet geslaagd zijn voor de examens, ontvangen hierover een schriftelijke mededeling van het centrum.
Het centrum bewaart het proces-verbaal van de taalexamencommissie, waarin een lijst van de geslaagde en niet-geslaagde kandidaten en de vermelding van de uitgereikte getuigschriften is opgenomen, gedurende dertig jaar.
3.1.7.
Betwisting examenresultaten
Kandidaten die het niet eens zijn met hun examenresultaten, kunnen deze examenresultaten betwisten bij de Raad van State.
3.2.
De inschrijvingsperiode
Een kandidaat voor de taalexamencommissie kan zich rechtstreeks inschrijven bij het Centrum voor Volwassenenonderwijs dat de taalexamencommissie organiseert.
In elke examenperiode kan een kandidaat zich slechts eenmaal voor een taal en voor ERK-niveau/richtgraad inschrijven.
De inschrijvingsperiode eindigt uiterlijk een week voor de aanvang van de examenperiode.
Voorbeeld: de inschrijvingsperiode voor de examens op zaterdag 4 december 2010 eindigt op vrijdag 26 november 2010.
4.
Financiering/subsidiëring
4.1.
Aanvullende leraarsuren
Voor de organisatie van de taalexamencommissie heeft het Centrum voor Volwassenenonderwijs dat erkend is als taalexamencommissie, recht op 400 aanvullende leraarsuren per schooljaar voor de oprichting van betrekkingen in het ambt van leraar.
De toekenning van de aanvullende leraarsuren wordt vanaf het schooljaar 2011-2012 bekendgemaakt aan het Centrum voor Volwassenenonderwijs per dienstbrief.
4.2.
Tegemoetkoming kandidaat
Een Centrum voor Volwassenenonderwijs dat een taalexamencommissie organiseert, vraagt per kandidaat en per evaluatieperiode een tegemoetkoming van 15 euro.
5.
Gegevensuitwisseling
Een Centrum voor Volwassenenonderwijs dat een taalexamencommissie organiseert, zendt de gegevens over de kandidaten en hun examenresultaten naar de afdeling volwassenenonderwijs. De richtlijnen hiervoor zijn opgenomen in de omzendbrief VWO/2009/03 'Gegevensuitwisseling in functie van subsidiëring/financiering'.
De aanvullende leraarsuren worden niet opgenomen in doc 3B (bijlage 3 bij de omzendbrief VWO/2009/03).
6.
Kwaliteitstoezicht
De inspectie is bevoegd voor het kwaliteitstoezicht op de organisatie van de taalexamencommissie.
7.
Evaluatie
In 2015, en vanaf dan om de vijf jaar, wordt de organisatie van de taalexamencommissies geëvalueerd.
