1.
Talensensibilisering, taalinitiatie, talenonderwijs
Voor een goed begrip van de regelgeving en van deze omzendbrief volgt hierna beknopt een verduidelijking van drie termen:
Talensensibilisering is via creatieve exploratie intuïtief wennen aan de tonaliteit en andere aspecten van meerdere vreemde talen. Talensensibilisering maakt kinderen gevoelig voor en bewust van het bestaan van een veelheid aan talen en van de verschillen daartussen, en daarmee culturen, in onze wereld en, dichterbij, in de eigen schoolomgeving.
Taalinitiatie is een aan formeel talenonderwijs voorafgaand aanbod van ‘talige activiteiten’. Soms kan het qua woordenschat al wat verder gaan dan een occasionele aanpak (tellen van dagen van de week, maanden, populaire aftelrijmpjes, …). Taalinitiatie is erop gericht om jongere kinderen in te wijden in één specifieke vreemde taal die later formeel wordt aangeleerd.
Bij formeel talenonderwijs is het de bedoeling om op een systematische manier aan taalverwerving te doen (via het aanbrengen van woordenschat en functionele grammatica) om mondeling en schriftelijk te kunnen communiceren.
2.
Talensensibilisering
Het decreet basisonderwijs bevat geen regelgeving over talensensibilisering. Het staat elke school vrij om aan talensensibilisering te doen, vanaf het kleuteronderwijs.
Scholen kunnen inspiratie vinden op: https://www.klascement.net/talen/focus/%22Talensensibilisering%22
3.
Taalinitiatie
Het decreet basisonderwijs geeft aan dat taalinitiaties in het Frans, Engels en Duits facultatief tot het onderwijsaanbod van het gewoon basisonderwijs behoren. Taalinitiatie in deze drie talen kan dus vanaf het eerste jaar gewoon kleuteronderwijs.
Tot en met het schooljaar 2016-2017 moest steeds eerst taalinitiatie Frans aangeboden worden, vooraleer met taalinitiatie Engels en/of Duits te kunnen starten. Deze prioriteit van het Frans vervalt vanaf het schooljaar 2017-2018. De school kiest zelf of, en zo ja voor welke taal (Duits, Engels, Frans) er initiatie gegeven wordt.
Scholen kunnen inspiratie vinden op: https://www.klascement.net/talen/focus/%22Taalinitiatie%22
4.
Talenonderwijs
4.1.
Verplicht onderwijs Frans
Het leergebied Frans is verplicht in het vijfde en zesde jaar gewoon lager onderwijs.
De eindtermen Frans bepalen de inhoud van het onderwijsaanbod.
4.2.
Facultatief onderwijs Frans, Duits en Engels
Naast het verplicht onderwijs van Frans in het vijfde en zesde jaar kunnen scholen er voor kiezen om meer talenonderwijs te geven, dit zowel voor Frans, Duits als Engels.
4.2.1.
Facultatief Frans
Hier wordt een onderscheid gemaakt tussen het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad en het Nederlandse taalgebied.
4.2.1.1.
Facultatief Frans in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad
In Brussel kan Frans, voorafgaand aan het verplicht aanbod vanaf het vijfde jaar lager onderwijs, aangeboden worden vanaf het eerste jaar gewoon lager onderwijs.
4.2.1.2.
Facultatief Frans in het Nederlands taalgebied
Buiten Brussel kan Frans, voorafgaand aan het verplicht aanbod vanaf het vijfde jaar lager onderwijs, aangeboden worden vanaf het derde jaar gewoon lager onderwijs, op voorwaarde dat de leerlingen het Nederlands voldoende beheersen.
De school maakt zelf de inschatting of leerlingen het Nederlands voldoende beheersen om in aanmerking te komen voor het facultatief aanbod Frans.
4.2.2.
Facultatief Engels en/of Duits
Engels en/of Duits kan facultatief aangeboden worden vanaf het derde jaar gewoon lager onderwijs, op voorwaarde dat de leerlingen het Nederlands voldoende beheersen.
De school maakt zelf de inschatting of leerlingen het Nederlands voldoende beheersen om in aanmerking te komen voor het facultatief aanbod Engels en/of Duits.
Voor het facultatief aanbod Engels en/of Duits zijn geen eindtermen vastgelegd. De school kiest zelf de inhoud. De generiek geformuleerde eindtermen voor Frans kunnen als inspiratiebron dienen.
4.2.3.
Vlaamse Gebarentaal
Scholen in het gewoon basisonderwijs die de taalafdeling Nederlands-Vlaamse Gebarentaal organiseren, kunnen ook Vlaamse Gebarentaal aan hun "eentalige" afdeling aanbieden. Voor meer info zie: omzendbrief BaO/2024/01.
5.
Organisatie
Het schoolbestuur bepaalt het aanbod taalinitiatie en het facultatief aanbod Frans, Engels en Duits met toepassing van de regelgeving inzake participatie. Dit betekent dat deze thema’s aan bod moeten komen in de schoolraad.
Bij de beslissing om taalinitiatie en/of een facultatief aanbod vreemde talen te organiseren is de inschatting van belang of het bereiken van de eindtermen voor de decretaal opgelegde leergebieden niet in het gedrang komen.
Het talenonderwijs wordt steeds verstrekt door personeelsleden die over een vereist, voldoend geacht of ‘ander’ bekwaamheidsbewijs beschikken voor het ambt waarin het aangeboden wordt (kleuteronderwijzer of onderwijzer).
6.
Toezicht door de onderwijsinspectie
De onderwijsinspectie waakt over een kwaliteitsvolle invulling van het taalaanbod.
