Onderwijsonderzoeken

OBPWO 11.03 Van occasionele tot reguliere spijbelaar: een onderzoek naar het profiel van spijbelaars en de invloed van school en omgeving op spijbelen

Ondanks het spijbelactieplan dat de Vlaamse regering in 2006 lanceerde, blijft het percentage problematische spijbelaars toenemen. Gezien de negatieve impact die uitgaat van spijbelen, dringt de noodzaak zich dan ook op de verontrustende stijging van het percentage problematische afwezigheden in het secundair onderwijs in Vlaanderen nader te onderzoeken en ook meer algemeen het spijbelfenomeen te bestuderen. In dit onderzoek wensen we daarom een gedetailleerde profielschets te maken van de verschillende types van spijbelen en spijbelaars, gaande van (1) incidentieel brossen van lessen, 2) berekend spijbelen of stelselmatig skippen van specifieke lessen, 3) occasioneel niet komen opdagen op school tot 4) frequent en/of periodiek spijbelen. Tevens wensen we na te gaan of bepaalde school- en omgevingskenmerken het spijbelgedrag bevorderen dan wel belemmeren. Om deze vragen te beantwoorden, zullen we verschillende onderzoeksmethodes hanteren: analyses van registratiegegevens van het Departement Onderwijs, secundaire analyses van beschikbare datasets binnen de onderzoeksgroep, analyses op gegevens verzameld via een nieuwe survey in 60 scholen bij directie en leerlingen en diepte-interviews bij 30 jongeren die omwille van spijbelgedrag terecht gekomen zijn in time-out projecten.

Afgerond

01/03/2012

28/02/2014

Hoewel de Vlaamse regering het spijbelactieplan in 2006 lanceerde, blijft het percentage problematische spijbelaars toenemen. Gezien de negatieve impact van spijbelen, dringt de noodzaak zich op om de verontrustende stijging van het percentage problematische afwezigheden in het secundair onderwijs in Vlaanderen en als algemeen fenomeen nader te onderzoeken.

In dit onderzoek wenst het team daarom een gedetailleerde profielschets te maken van de verschillende types van spijbelen en spijbelaars, gaande van leerlingen die (1) incidenteel lessen brossen, (2) berekend spijbelen of stelselmatig specifieke lessen skippen, (3) occasioneel niet komen opdagen op school, tot leerlingen die (4) frequent en/of periodiek spijbelen. Daarnaast wenst het team na te gaan of bepaalde school- en omgevingskenmerken het spijbelgedrag bevorderen dan wel belemmeren.

Om die vragen te beantwoorden, hanteert het team verschillende onderzoeksmethodes: analyses van registratiegegevens, secundaire analyses van beschikbare datasets binnen de onderzoeksgroep, analyses op gegevens verzameld via een nieuwe survey in 60 scholen bij directie en leerlingen en diepte-interviews bij 30 jongeren die omwille van spijbelgedrag terecht zijn gekomen in time-out projecten.

Dit OBPWO project bestudeert spijbelen in het secundair onderwijs in Vlaanderen, meer bepaald de oorzaken en motieven ervan. Er werden ook typologieën in spijbelgedrag onderscheiden. In dit onderzoek heeft men voornamelijk gewerkt vanuit de idee dat spijbelen wijst op een gebrek aan binding. Binding heeft in de eerste plaats te maken met de aantrekkingskracht van scholen. De kans op spijbelen zal binnen die visie toenemen indien de banden om welke reden dan ook verzwakken of zelfs helemaal verdwijnen. Vastgesteld wordt dat de overgrote meerderheid van de jongeren nooit spijbelt, maar tegelijk werd duidelijk dat problematische afwezigheden nefast zijn voor de schoolloopbaan. 

Elchardus Mark (Vrije Universiteit Brussel)

secundair onderwijs

OBPWO