Onderwijsonderzoeken

Evaluatie proefprojecten duaal leren

In de conceptnota bis werd aangegeven dat een aantal proefprojecten worden opgestart om het concept duaal leren in de praktijk verder uit te werken. Schoolbank op de werkplek is hier een voorbeeld van. Binnen zeven studierichtingen werd in een selectie van scholen het volledige concept duaal leren toegepast. De evaluatie heeft als doel gefundeerde besluiten te kunnen trekken omtrent duaal leren en dit zowel tijdens als na afloop van het project. Door in te zetten op een tussentijdse evaluatie, gedurende de looptijd van het project, is het mogelijk om snel tussentijdse conclusies te trekken. Er zullen verschillende cohortes leerlingen starten in het project in zowel één- als tweejarige opleidingen; binnen de duurtijd van het project kan er al gekeken worden hoe de eerste cohortes leerlingen presteren op het vlak van doorstroom naar de arbeidsmarkt en/of hoger onderwijs. Tot slot zorgt een ex post evaluatie ervoor dat we belangrijke lessen kunnen trekken naar een bredere structurele implementatie toe.Met dit onderzoek wensen we de implementatie van het concept duaal leren binnen Schoolbank op de werkplek op te volgen en lessen te trekken voor een ruimere inbedding in het Vlaamse onderwijs.

Afgerond

01/12/2016

01/11/2019

In de conceptnota bis staat dat een aantal proefprojecten wordt opgestart om het concept duaal leren in de praktijk verder uit te werken. Schoolbank op de werkplek is hier een voorbeeld van. Binnen zeven studierichtingen werd in een selectie van scholen het volledige concept duaal leren toegepast.

Deze evaluatie heeft als doel gefundeerde besluiten te kunnen trekken omtrent duaal leren en dit zowel tijdens als na afloop van het project. Door in te zetten op een evaluatie in de looptijd van de projecten is het mogelijk om snel tussentijdse conclusies te trekken. Er zullen verschillende cohortes leerlingen starten in zowel één- als tweejarige opleidingen. Binnen de duurtijd van het project wordt gekeken hoe de eerste cohortes leerlingen presteren op het vlak van doorstroom naar de arbeidsmarkt en/of hoger onderwijs. Een ex post evaluatie laat toe om belangrijke lessen te trekken naar een bredere structurele implementatie van het concept duaal leren.

 

Uit het onderzoek komt naar voor dat de proeftuinen duaal leren bijdragen tot een deels succesvolle opwaardering van alternerende opleidingen: de verwachtingen ten aanzien van alle betrokken actoren zijn hoger voor duaal leren dan voor het stelsel leren en werken en leerlingen in duale opleidingen zijn intrinsiek meer gemotiveerd. Toch zijn er werkpunten. De eigenheid van duale opleidingen is nog onvoldoende gekend bij werkgevers. Leerlingen die niet kiezen voor duale opleidingen maken zich zorgen over de gelijkwaardigheid van kwalificaties en de doorstroomkansen naar het hoger onderwijs.

 Het leerpotentieel via werkplekleren is hoog. Leerlingen vinden dat duale opleidingen meer leerkansen bieden omwille van een betere ondersteuning, meer complexe en relevante taken, een grotere verbondenheid, meer autonome motivatie, zich meer competent voelen en een grotere emotionele betrokkenheid. Toch zijn er zorgen over het leerpotentieel van duale opleidingen: voldoende aandacht voor de algemene en theoretische vorming is belangrijk, net als kwaliteitsvolle werkplekken.

 Het is niet vanzelfsprekend dat het systeem van duaal leren de ongekwalificeerde uitstroom tegengaat. In eerste instantie lijkt het erop dat duaal leren de groenpluk door bedrijven kan tegengaan. Toch heerst er bij de onderwijsverstrekkers bezorgdheid. Er zijn twijfels over de mate waarin de huidige doelgroep van het DBSO aansluiting zal vinden met duaal leren en de aanloopfase.

Het volgen van een duale opleiding verbetert de aansluiting met de arbeidsmarkt. Voor bepaalde beroepsprofielen speelt de opgedane werkplekervaring zelfs een belangrijkere rol in de doorstroomkansen op de arbeidsmarkt dan de behaalde kwalificaties. Verschillende ondernemingen in de proeftuinen boden werkplekken aan met het oog op rekrutering. Hierbij bestaat echter het risico dat een te sterke mate van (bedrijfs-)specialisatie in duale opleidingen de brede en duurzame inzetbaarheid van leerlingen op de arbeidsmarkt in het gedrang brengt.

Trajectbegeleiders en mentoren hebben een belangrijke faciliterende rol bij de implementatie van kwaliteitsvolle duale opleidingen.

 

Dit onderzoek combineerde casestudies met surveybevragingen. De casestudies bestonden uit interviews en focusgroepen met leerlingen, schoolpersoneel en mentoren/zaakvoerders. In totaal werden er 14 unieke casestudies uitgevoerd. Zes ervan werden een tweede keer bestudeerd om het veranderingsproces te kunnen opvolgen.

Daarnaast werden er over de drie schooljaren heen 5 semesteriële online surveybevragingen (2de semester 2016-2017 - 2de semester 2018-2019) georganiseerd bij leerlingen in de duale opleidingen en niet-duale tegenopleidingen. Er werden in totaal 4.013 survey-responses geregistreerd.

secundair onderwijs

Ad hoc