De International Civic and Citizenship Education Study (ICCS) is een internationaal vergelijkende studie die onderzoekt hoe leerlingen uit het tweede jaar van het secundair onderwijs voorbereid worden om hun rol als burger in de maatschappij op te nemen. Dat gebeurt onder andere via een kennistest. Deze werd voor de vierde keer afgenomen in Vlaanderen. Het onderzoek vond plaats in 2016 in 24 landen. In Vlaanderen werkten 2931 leerlingen, 2021 leerkrachten en 149 directeurs uit 162 scholen hieraan mee.
Politieke kennis en participatie
Een positieve vaststelling is dat Vlaamse jongeren een goede kennis hebben over politiek en maatschappij. De kennis ligt hoger dan in 2009 en dan het internationaal gemiddelde. Jongens en meisjes behalen dezelfde score, wat opvallend is. In de meeste andere landen is er wel een duidelijk genderverschil. De politieke kennis van leerlingen uit het beroepsvoorbereidend onderwijs (B-stroom) en leerlingen met een migratieachtergrond is een stuk lager dan leerlingen uit de A-stroom.
Onderwijs is erop gericht om naast kennis ook vaardigheden en attitudes over te brengen. Voorbeelden zijn kritisch denken, respect, empathie en zelfredzaamheid. De resultaten geven aan dat leerlingen vooral belang hechten aan informele vormen van engagement, vb. eerder politieke discussies voeren dan lid worden van een politieke partij. Het politieke vertrouwen is in vergelijking met 2009 duidelijk gestegen. Wat participatie betreft, of het gevoel dat men zelf een betekenisvolle rol kan spelen (bv. intentie om te gaan stemmen, lid worden van een politieke partij), blijven de Vlaamse jongeren wat achterop hinken.
Politiek gebruik van en vertrouwen in sociale media
Terwijl de leerlingen goed scoren op het vlak van politieke kennis en vertrouwen in de instellingen, zien we dat zij geen voortrekkers zijn in het gebruik van sociale media voor politieke doeleinden. De jongeren gebruiken het internet relatief weinig om politieke informatie op te zoeken of uit te wisselen. Leerlingen met een migratieachtergrond en leerlingen uit de B-stroom gebruiken sociale media wel vaker en hebben er een groter vertrouwen in. De onderzoekers werpen daarom de vraag op of deze jongeren wel voldoende kritisch omgaan met informatie op sociale media.
Tolerantie en diversiteit
Alle groepen in de samenleving moeten kunnen genieten van gelijke rechten. Dat is een voorwaarde om van een echte democratie te spreken. Tolerantie gaat over het geven van gelijke rechten, ongeacht of je het eens bent met de mening of het gedrag van een persoon of groep. In vergelijking met 2009 is de tolerantie van de Vlaamse jongeren toegenomen, maar ze is nog steeds lager dan in de andere onderzochte landen. Bij gelijke rechten voor immigranten blijken vooral stellingen over culturele aspecten, zoals het spreken van de eigen taal of het behouden van de eigen gewoonten, een probleem voor jongeren te vormen. Wel zijn onze jongeren het erover eens dat de juridische rechten voor migranten verzekerd moeten zijn. We zien ook dat jongeren met meer politieke kennis duidelijk toleranter zijn voor gelijke rechten voor immigranten. Ook een positieve schoolcontext met een goede verhouding tussen leerkracht en leerling verhoogt de tolerantie. Op het vlak van gendergelijkheid doet Vlaanderen het heel goed. 96% van de Vlaamse jongeren is het ermee eens dat mannen en vrouwen in elk opzicht dezelfde rechten moeten hebben.
Je vindt meer informatie via deze link.
