Onderwijsonderzoeken

Titel
Validering van de IDP en de OVSG-toetsen
Korte omschrijving
In Vlaanderen bieden twee koepels toetsen aan die de leerprestaties van kinderen in het basisonderwijs in kaart brengen. Katholiek Onderwijs Vlaanderen organiseert de interdiocesane proeven (IDP), die worden afgenomen in het vierde en het zesde leerjaar. Bij OVSG gaat het om toetsen die bestemd zijn voor leerlingen van het zesde leerjaar. Op vraag van de overheid worden deze toetsen in dit onderzoeksvoorstel op hun kwaliteiten beoordeeld. Daarbij wordt gefocust op de toetsen voor het zesde leerjaar. Het voorstel bestaat uit een algemeen en een specifiek luik waarin een leergebied centraal staat.
Status
Afgerond
Startdatum
15/12/2015
Einddatum
31/12/2016
Omschrijving van het onderzoeksopzet

In dit onderzoek wordt de validiteit en betrouwbaarheid van de IDP en OVSG-toetsen onderzocht.

Het onderzoeksopzet bestaat uit drie luiken:

  • een wetenschappelijke analyse van de ontwikkelings- en aanwendingscyclus van de toetsen en de toetsresultaten (algemeen luik);
  • empirishe analyses voor één leergebied met als doel de psychometrische kwaliteiten van de toetsen te onderzoeken (specifiek luik);
  • een (beperkt) gebruikersstudie om na te gaan op welke manier de scholen vandaag de toetsen en de resultaten ervan gebruiken in hun eigen werking (gebruikersonderzoek). 
Omschrijving van de onderzoeksresultaten

Dit onderzoek concludeert dat de schriftelijke toetsen van voldoende kwaliteit zijn. Dit blijkt uit de kwaliteitszorg tijdens het toetsontwikkelingsproces en uit de (item)analyses in het specifieke luik voor de toetsen Nederlands (IDP) en wereldoriëntatie (OVSG-toets). Een beoordeling van de praktische proeven viel buiten de scope van dit onderzoek.

Wat betreft de betrouwbaarheid bleek dat voor de onderzochte toetsen van IDP en de OVSG-toets de betrouwbaarheid op leerlingniveau enkel voldoende is op het niveau van de leergebieden. De betrouwbaarheid op schoolniveau is voldoende op het niveau van de afzonderlijke toetsen. Er zijn geen redenen om te twijfelen aan de veralgemeenbaarheid van deze uitspraken voor de toetsen die niet in het specifieke luik waren opgenomen.

Wat betreft de inhoudsvaliditeit worden de toetsen afgestemd op de leerplandoelen. Gegeven de beperkte toetslengte staat de inhoudsvaliditeit noodgedwongen onder druk. Voor elke toets is er evenwel een relevante selectie van leerplandoelen en over de schooljaren heen streven de toetsontwikkelaars naar een brede dekking van de leerplandoelen. Voor de bestudeerde toetsen is er geen systematische vertekening van de selectie van eindtermen binnen een leergebied vastgesteld, zodat de toetsen ook een relevante selectie van de eindtermen beschouwd kunnen worden.

Het gebruikersonderzoek toonde aan dat de scholen de doelgroep van IDP vormen. Het gebruiksdoel is dat scholen IDP gebruiken voor zelfevaluatie in het kader van hun interne kwaliteitsontwikkeling. De OVSG-toets sluit aan bij dit gebruiksdoel op schoolniveau, maar heeft ook de leerlingen als doelgroep. De OVSG-toets wil een bijkomende bron van informatie zijn op leerlingniveau, naast de schooleigen informatie. Voor beide onderwijsverstrekkers ligt een bijkomend gebruiksdoel op het niveau van de koepels. Ze willen aan de hand van de toetsen wegen op de onderwijspraktijk door de concretisering van leerplandoelen te illustreren en door het onder de aandacht brengen van bepaalde toetsbevindingen.

 

De communicatie vanuit de onderwijsverstrekkers maakt een verschil in het effectief gebruik van de toetsen door de scholen. In het gebruikersonderzoek, waarin een beperkte steekproef van directies bevraagd werd, geven nagenoeg alle bevraagde scholen aan dat hun motivatie om deel te nemen aan de toetsen op schoolniveau ligt. Wat het gebruik op leerlingniveau betreft, geven een aantal scholen aan dat de leerlingresultaten worden meegedeeld aan de ouders en dat de toetsen mee een rol spelen bij het toekennen van het getuigschrift basisonderwijs naast de schooleigen informatie. Enkel bij de OVSG-scholen is dit een meerderheid van de bevraagde scholen. Ook waren er enkele OVSG-scholen waar de OVSG-toets een high-stakes karakter leek te hebben met betrekking het al dan niet toekennen van het getuigschrift basisonderwijs.

 

Promotor
Janssen Rianne (KU Leuven)
Trefwoord
  • PARALLELTOETSEN
  • TOETSEN VOOR SCHOLEN
Onderwijsniveau
  • lager onderwijs
  • secundair onderwijs
Thema
Ad hoc