Onderwijsonderzoeken

Titel
OBPWO 21.03 Effectieve leeromgevingen in de B-stroom van de eerste graad van het secundair onderwijs.
Korte omschrijving
Alle leerlingen kwaliteitsvol onderwijs bieden vormt voor de kwetsbare groep jongeren in de B-stroom van de eerste graad secundair onderwijs een bijzondere uitdaging. Dit onderzoek kijkt naar de literatuur en analyseert praktijken met het oog op het opzetten van een professionaliseringstraject.
Status
Lopend
Startdatum
01/05/2021
Einddatum
31/10/2024
Omschrijving van het onderzoeksopzet

Alle leerlingen kwaliteitsvol onderwijs bieden vormt voor de kwetsbare groep jongeren in de B-stroom van de eerste graad secundair onderwijs een bijzondere uitdaging. Recente onderzoeksresultaten tonen aan dat veel van deze leerlingen de minimumdoelstellingen niet behalen. Een algemene vorming is voor deze leerlingen nochtans cruciaal om te kunnen meedraaien in onze complexe maatschappij, en deze mee vorm te geven. Een basisgeletterdheid is noodzakelijk om volwaardig te kunnen deelnemen aan het maatschappelijke leven. De leraar en zijn team vormen de spilfiguur in de realisatie van die basisvorming. Daarom is er nood aan kennis over kenmerken van effectieve leeromgevingen in de B-stroom van de eerste graad secundair onderwijs en over de voorwaarden om dit te kunnen realiseren.

Dit onderzoek heeft de volgende doelen:

  • (1) inzichten uit de wetenschappelijke literatuur in kaart brengen inzake effectieve didactische principes voor de diverse populatie in de B-stroom,
  • (2) de huidige situatie in de B-stroom in kaart brengen,
  • (3) toegepaste praktijken aftoetsen aan de effectieve principes zoals blijkt uit de literatuur en
  • (4) een selectie van praktijken kritisch analyseren wat betreft hun effectiviteit en voorwaarden.

De resultaten van deze vier luiken worden vervolgens gebundeld in een kleinschalig professionaliseringstraject. Dit onderzoek zal resulteren in direct hanteerbare wenken voor leraren(teams) ter ondersteuning van de verdere implementatie van de eindtermen en de eindtermen basisgeletterdheid en zal input leveren voor de uitwerking van professionaliseringsinitiatieven.

Omschrijving van de onderzoeksresultaten

In de eerste fase van dit onderzoek brachten de onderzoekers inzichten uit de wetenschappelijke literatuur inzake effectieve pedagogisch-didactische principes voor de diverse populatie in de b-stroom in kaart. Vertrekkende van een synthese van drie modellen inzake krachtige leeromgevingen op klasniveau (Coe et al., 2014, 2020; Placklé et.al, 2020, Inda-Caro et al., 2019), gingen de onderzoekers na of de pedagogisch-didactische principes in deze modellen ook voor de specifieke doelgroep in de b-stroom gelden. Tegelijk onderzochten ze of er nog andere pedagogisch-didactische principes toegevoegd moesten worden. Zo kwamen ze tot het nieuwe model ‘KaBOEM’: het kader voor leraren in de b-stroom om de onderwijseffectiviteit te maximaliseren. Een krachtige leeromgeving kan pas gecreëerd worden door het samenspel van de pedagogisch-didactische principes waar zowel de leraar en het team als de leerling invloed op hebben.

Promotor
  • Vandecandelaere Machteld (KU Leuven)
  • Surma Tim (Hogeschool Thomas More)
  • Aesaert Koen (KU Leuven)
  • Hustinx Wouter (Hogeschool PXL)
  • Plackle Ingeborg (Vrije Universiteit Brussel)
Thema
OBPWO