Onderwijsonderzoeken

OBPWO 21.05 Blended learning in het Vlaams secundair onderwijs: van noodzaak naar structurele implementatie.

Dit onderzoek onderzoekt implementatiepraktijken van blended learning zoals die zijn geïmplementeerd tijdens de eerste en tweede Corona lockdown met het oog op een leidraad voor scholen

Afgerond

01/03/2021

28/02/2022

Blended learning is door de Corona pandemie niet meer weg te denken uit het onderwijs. Ook het Vlaams secundair onderwijs schakelde noodgedwongen over op blended learning. Terwijl blended learning in eerste instantie werd geïmplementeerd vanuit noodzaak, willen sommige scholen blended learning ook structureel implementeren. Een eerste doel van het onderzoek focust op het beschrijven van implementatiepraktijken van blended learning zoals die zijn geïmplementeerd tijdens de eerste en tweede lockdown.  Op basis van deze resultaten wordt in het tweede onderzoeksdoel nagegaan welke condities ondersteunend zijn in de Vlaamse context om blended learning een structurele plaats te geven. Hierbij wordt gekeken naar ondersteunende condities op leraar- en schoolniveau. Ook wordt specifieke aandacht besteed aan de thuissituatie van leerlingen en aan moeilijk bereikbare leerlingen of kansengroepen. De onderzoeksdoelen en bijhorende onderzoeksvragen worden beantwoord aan de hand van een case study design en een systematische narratieve literatuurstudie. Voor het case study design zal data verzameld worden in 6 Vlaamse secundaire scholen aan de hand van een documentanalyse, semi-gestructureerde interviews met schoolleiders en ICT-coördinatoren en focusgroepen met leraren, leerlingen en ouders. Het onderzoek zal een wetenschappelijk rapport opleveren alsook een praktijkbijdrage voor leraren en scholen die verder aan de slag willen met blended learning om het leren van leerlingen te ondersteunen.

Als antwoord op de verspreiding van het COVID-19-virus waren Vlaamse secundaire scholen genoodzaakt een groot deel van hun onderwijstijd online uit te voeren tijdens de eerstelockdown (lente 2020). In een daaropvolgende lockdown (herfst 2020) werd meer contact op de schoolvloer toegelaten en hanteerden de scholen een combinatie van afstandsonderwijs thuis en face-to-face onderwijs in de klas. Deze combinatie was een vorm van blended learning die sommige scholen aansprak en deed nadenken over een mogelijke toekomstige implementatie. Hoewel blended learning conceptueel aantrekkelijk lijkt, brengt het design en de implementatie ervan een bijzondere complexiteit met zich mee. Het doel van deze studie -uitgevoerd binnen het OBPWO-programma van de Vlaamse Overheid -is om een implementatiemodel voor blended learning te ontwikkelen dat Vlaamse secundaire scholen in staat stelt een gepaste blend te ontwerpen en te implementeren op hun school. Via een casestudy onderzoek in zes Vlaamse secundaire scholen (waarbij data werden verzameld via documenten, interviews en focusgropen) en via een systematische narratieve reviewstudie, wordt een eerste theoretisch model iteratief aangevuld met bouwstenen die van belang zijn bij de implementatie van blended learning. Deze bouwstenen zijn: Leiderschap, Samenwerking, Visie, Deskundigheid, Digitaal leermateriaal, ICT-infrastructuur en Leeromgeving op schoolniveau. Andere bouwstenen op ontwerpniveau zijn: Leerdoelen selecteren, Blend selecteren, Tools selecteren, Evaluatie en feedback, Transparantie en structuur, Interactief leren, Verbondenheid, Concreet werken, Zelfregulerende vaardigheden, Differentiëren en Motiveren. Het model omvat ook een aantal contextfactoren: Leeftijd en maturiteit, Onderwijsvorm, Lessenrooster en Overheid en partners. De bouwstenen van het nieuw implementatiemodel worden besproken aan de hand van de resultaten uit beide onderzoeksmethoden. Implicaties en beleidsaanbevelingen worden tot slot uiteengezet. Op basis van dit wetenschappelijk rapport werd bovendien ook een inspiratiegids ontwikkeld voor het secundair onderwijs.

OBPWO