Onderwijsonderzoeken

Titel
Onderzoek leerlingenevaluatie deeltijds kunstonderwijs
Korte omschrijving
Dit onderzoek ontwikkelt een onderbouwd en inspirerend kader voor een doelgerichte en brede evaluatie van leerlingen in het deeltijds kunstonderwijs (DKO). Het onderzoek komt tegemoet aan de uitdagingen die academies in het DKO ondervinden om, als gevolg van het niveaudecreet (2018), kerncompetenties en beheersingsniveaus aan gepaste evaluatievormen te verbinden.
Status
Lopend
Startdatum
01/03/2022
Einddatum
28/02/2023
Omschrijving van het onderzoeksopzet

Dit onderzoek ontwikkelt een onderbouwd en inspirerend kader voor een doelgerichte en brede evaluatie van leerlingen in het deeltijds kunstonderwijs (DKO). Het onderzoek komt tegemoet aan de uitdagingen die academies in het DKO ondervinden om, als gevolg van het niveaudecreet (2018), kerncompetenties en beheersingsniveaus aan gepaste evaluatievormen te verbinden.

Hoewel academies erg succesvol aan de slag gingen met de kerncompetenties die werden opgenomen in het decreet, is het minder duidelijk hoe sommige kerncompetenties, zoals “individuele gedrevenheid tonen”, “creëren en innoveren”, “relaties bouwen en samenwerken” en “onderzoeken”, zich laten vertalen in evaluatiepraktijken die transparant, valide en betrouwbaar zijn. Dit is een eerste centraal thema waar het onderzoek zich over buigt.

Ten tweede zal het onderzoek een aantal handzame instrumenten en handvatten ontwikkelen die lerarenteams en academies ondersteunen bij het creëren van een gemeenschappelijke taal, visie, en aanpak van hun evaluatiepraktijk. Ten derde wil het onderzoek bestaande inspirerende voorbeelden documenteren en delen en zo de professionele dialoog over academies heen stimuleren.

Concreet behelst het onderzoek verschillende onderzoeksluiken.

Een literatuurstudie van internationale en binnenlandse theorie en praktijk over evaluatie zorgt voor een onderbouwd kader. De studie maakt hierbij de verbinding tussen een wetenschappelijk-theoretische benadering van evaluatie en het artistiek-pedagogische werkveld van academies zodat het eindresultaat een handzaam evaluatiekader wordt voor leraren(teams). 

Daarnaast worden actuele evaluatiepraktijken geanalyseerd en vervolgens per trend geïnventariseerd in een cartografie. Hiervoor wordt beroep gedaan op de academies en belangrijkste sleutelinstanties om hun bestaande praktijken te delen met het onderzoeksteam. De cartografie tracht om inspirerende en innovatieve voorbeelden uit Vlaamse academies te detecteren en daarna vanuit dan overzicht tot globale inzichten te komen.

Tot slot zal een participatief ontwerpproces vanuit focusgroepen en ontwerpsessies met verschillende stakeholders uit het kunstveld uitmonden in prototypes van evaluatie-instrumenten. De instrumenten zullen een delicaat evenwicht zoeken tussen enerzijds een breed inzetbare praktijk en anderzijds voldoende ruimte om dit aan het concrete pedagogische project van elke academie te kunnen aanpassen.

Omschrijving van de onderzoeksresultaten

Het onderzoeksteam vertrok van een literatuurstudie waarin de kernbegrippen van leerlingenevaluatie in het (kunst)onderwijs zoals objectiviteit, validiteit en betrouwbaarheid centraal stonden. Zowel wetenschappelijke literatuur als regelgevende teksten werden onder de loep genomen. De literatuurstudie mondde uit in een verklarend begrippenkader waarin termen en sleutelconcepten voorzien werden van een heldere omschrijving en verbonden met andere begrippen. 

Na een open oproep van het onderzoeksteam deelden een groot aantal academies hun evaluatie-instrumenten: evaluatiefiches, kijkwijzers, praktijkvoorbeelden. Op die manier konden de onderzoekers een cartografie samenstellen die de actuele evaluatiepraktijk in het deeltijds kunstonderwijs illustreert. Hoewel niet exhaustief opgevat, levert de cartografie inzichten op over de gangbare praktijk en opvattingen van wat een kwaliteitsvolle leerlingenevaluatie inhoudt. Een selectie van de ingediende instrumenten zijn opgenomen in het onderzoeksrapport als inspirerende voorbeelden. Tegelijk bracht de cartografie ook aspecten die nog minder aandacht krijgen.

De cartografie vormde een opstap tot de ontwikkelfase. Leraren en directeurs van verschillende academies ontwikkelden via een begeleid proces volgens de Design Thinking methode nieuwe evaluatie-instrumenten. De instrumenten bieden voldoende concrete handvatten en aanraders maar laten tegelijk veel ruimte aan academieteams om ze naar hun eigen hand te zetten op basis van het eigen artistiek pedagogisch project. Inhoudelijk ligt een sterke focus op formatieve evaluatie: gerichte feedback geven om het leerproces van elke leerling te stimuleren. Het onderzoeksteam had daarnaast ook aandacht voor de beleidsmatige aspecten van de leerlingenevaluatie. Een routeplanner om via weloverwogen stappen tot een leerlingenevaluatiebeleid te komen structureert het onderzoeksrapport.

 

Op KlasCement vindt u een themapagina over dit onderzoek.

oproep
15563
Doelgroep
  • onderwijzend personeel (deeltijds kunstonderwijs)
  • bestuurspersoneel (deeltijds kunstonderwijs) directeur
Promotor
Vermeersch Lode (KU Leuven)
Onderwijsniveau
deeltijds kunstonderwijs
Thema
Ad hoc