Onderwijsonderzoeken

Titel
Op niveau leren leiden. Onderzoek naar competenties en professionalisering van schoolleiders basis- en secundair onderwijs
Korte omschrijving
Op 3 mei 2013 heeft de Vlaamse Regering de conceptnota Besturen in het leerplichtonderwijs: de scholengroepen goedgekeurd. In die nota wordt een nieuw concept van besturen voorgesteld, met name voor het basis- en secundair onderwijs: scholengroepen. Scholengroepen zijn grotere bestuurlijke entiteiten met rechtspersoonlijkheid. Ingangsdatum voor toetreding tot scholengroepen is voorzien op 1 september 2017. De motieven voor de realisering van scholengroepen hebben betrekking op de ontwikkeling van een aantrekkelijk personeelsbeleid, op de versterking van het beleidsvoerend vermogen van bestuur en directeurs en op een efficiƫntere aanwending van de middelen. De minimumnorm voor een scholengroep wordt vastgelegd op 2.000 leerlingen, er is geen maximumgrens. Er wordt een gemiddelde grootte van 6.000 leerlingen geambieerd over de netten heen. Scholengroepen kunnen (maar moeten niet) niveauoverschrijdend zijn. Scholengroepen kunnen regionaal zijn, maar ze kunnen ook Vlaanderen-breed zijn. Er zijn diverse varianten mogelijk voor wat betreft de samenstelling over de netten/koepels.
Status
Afgerond
Startdatum
15/12/2013
Einddatum
30/06/2014
Omschrijving van het onderzoeksopzet

In het kader van bestuurlijke optimalisatie is het aannemelijk dat nieuwe bestuurlijke en organisatorische structuren zich zullen ontwikkelen. Daarbij zullen op diverse niveaus in de organisaties leidinggevenden functioneren, gaande van middenkader in een school tot beroepsbestuurder, die eindverantwoordelijk zijn voor alle scholen binnen een groep van scholen.

Tegelijk ontwikkelt zich het denken over leiderschap in scholen en de professionalisering ervan steeds meer. Ook dit kleurt de (specifieke) verwachtingen die men heeft ten aanzien van leidinggevenden die op een of ander niveau van leidinggeven werkzaam zijn.

Tegen deze achtergrond werden volgende 5 vragen in het onderzoek beantwoord, op basis van een analyse van Vlaamse in internationale literatuur en van praktijkvoorbeelden:

  • (1) met welke concepten kan leiderschap in grotere bestuursvormen van onderwijsinstellingen beschreven worden?;
  • (2) wat zijn relevante recente inzichten over leiderschap in scholen die een rol dienen te spelen bij de invulling van dit leiderschap in grotere bestuursvormen van onderwijsinstellingen?; (3) welke niveaus van leiderschap in onderwijsinstellingen zijn te onderscheiden? En welke belangrijke taken en verantwoordelijkheden horen bij die niveaus?;
  • (4) welke professionaliseringsstrategieën bevorderen de ontwikkeling van de  capaciteiten van diverse, naar niveau te onderscheiden, leidinggevenden in het onderwijs?;
  • (5) welke voorwaarden bevorderen de effectiviteit van de professionalisering van leidinggevenden?

 

Omschrijving van de onderzoeksresultaten

Dat onderzoek heeft inzicht geboden in de “state of the art” voor wat betreft de vereiste competenties voor leidinggevenden in het kader van grotere bestuursvormen (scholengemeenschap, scholengroep, schoolbestuur, …), rekening houdend met de verschillende verwachtingen aan leidinggevenden en in de voorwaarden inzake vorming en ondersteuning voor het leiderschap in dergelijke grotere bestuursvormen. Er werd een beschrijvingskader van leiderschap in scholen in de context van schaalvergroting geformuleerd op basis van een literatuuranalyse. Vervolgens werden voorwaarden en kenmerken van professionaliseringsstrategieën voor schoolleiders opgesteld. Dit resulteert in een onderbouwd pleidooi voor een continuüm inzake professionalisering inzake leiderschap.

 

Trefwoord
ONDERWIJZEND PERSONEEL
Onderwijsniveau
  • kleuteronderwijs
  • lager onderwijs
  • secundair onderwijs
Thema
Ad hoc
Documenten