Onderwijsonderzoeken

Titel
OBPWO 22.05 bouwstenen voor opleiding en professionalisering van (duale) leraren technische en praktijkvakken in arbeidsmarktgerichte opleidingen
Korte omschrijving
Bouwstenen voor opleiding en professionalisering van (duale) leraren technische en praktijkvakken in arbeidsmarktgerichte opleidingen (OBPWO themazetting 2022)
Status
Afgerond
Startdatum
01/10/2022
Einddatum
30/09/2024
Omschrijving van het onderzoeksopzet

Meer kennis omtrent het ontwerpen van krachtige leeromgevingen op de grens van school en werk binnen arbeidsmarkgerichte opleidingen in het secundair onderwijs (zowel binnen het gewoon als buitengewoon secundair onderwijs) is nodig. Inzetten op het continu versterken van leraren technische en praktijkvakken in arbeidsmarktgerichte opleidingen, met aandacht voor de verschillende profielen van deze leraren (o.a. zij-instromer, duale lesgever) en hun specifieke noden, via opleiding en professionalisering is hierbij onontbeerlijk. Het spreekt voor zich dat dit geen taak is van individuele leerkrachten, maar dat dit een teamaangelegenheid is. Hierbij zijn verschillende partners belangrijk: scholen, de arbeidsmarkt, lerarenopleidingen en andere aanbieders van professionaliseringsinitiatieven. Het model van Placklé en collega’s omtrent krachtige leeromgevingen in arbeidsmarktgerichte opleidingen wordt gecombineerd met het AMO-model dat onderbouwt hoe het functioneren van medewerkers (binnen dit onderzoek: het professionaliseren van leraren in arbeidsmarktgerichte opleidingen) opgevat moet worden als een functie van hun vermogen (Ability), hun motivatie (Motivation) en van de gelegenheid (Opportunity) die hen ertoe geboden wordt.

 

Dit onderzoek heeft tot doel om inzichten te krijgen om leraren technische en praktijkvakken in arbeidsmarktgerichte opleidingen in gewoon en buitengewoon onderwijs (met name OV3) via opleiding en professionalisering te versterken, met aandacht voor de verschillende profielen van deze leraren en hun specifieke noden.. Er werd in kaart gebracht wat de kenmerken zijn van deze lerarengroep en van de scholen met arbeidsmarktgerichte opleidingen. Vervolgens onderzocht men de (opleidings- en professionaliserings)noden van deze leerkrachten, wat effectieve (opleidings- en professionaliserings)praktijken zijn om aan deze noden tegemoet te komen en hoe externe expertise uit de bedrijfswereld ingezet kan worden in scholen om een krachtige leeromgeving voor leerlingen in arbeidsmarkgerichte opleidingen te realiseren. 

 

Op basis van deze theoretische kaders gaan de onderzoekers binnen dit onderzoek in op de opleidings-en professionaliseringsnoden van leraren(teams) met betrekking tot hun handelingsbekwaamheid in het realiseren van krachtige leeromgevingen voor hun leerlingen. Hierbij houden ze rekening met belangrijke bepalende kenmerken van de leraren(teams) en de scholen waarin zij fungeren. Daarnaast is een belangrijke focus gericht op het inzetten van externe expertise uit bedrijven (bvb. via duale lesgevers en extended teams). Ze voorzien ook een analyse van de arbeidsrechtelijke context waarin scholen en bedrijven zich bevinden.

 

Omschrijving van de onderzoeksresultaten

Het onderzoek startte met de ontwikkeling van een onderbouwd model met belangrijke bouwstenen voor professionalisering van de specifieke doelgroep. Het betreft een combinatie van twee modellen: 1) een model omtrent krachtige leeromgevingen in arbeidsmarktgerichte opleidingen en 2) het AMO-model dat onderbouwt hoe het functioneren van medewerkers (in dit geval het professionaliseren van leraren in arbeidsmarktgerichte opleidingen) opgevat moet worden als een functie van hun vermogen (Ability), hun motivatie (Motivation) en van de gelegenheid (Opportunity) die hen ertoe geboden wordt. 
De belangrijkste bevindingen op basis van het kwalitatieve en kwantitatieve onderzoek, hebben betrekking op 
•    Demografische kenmerken van leraren en scholen  
•    Opleidings- en professionaliseringsnoden van leraren technische en praktijkvakken  
•    Professionaliseringsbeleid van de scholen 
•    Bepalende factoren op schoolniveau voor professionalisering 
•    Kenmerken van professionaliseringspraktijken van leraren technische en praktijkvakken 
•    Inzet van externe expertise uit de bedrijfswereld om een krachtige leeromgeving te realiseren

De resultaten hiervan werden opgeleverd in 6 deelrapporten  
•    De literatuurstudie   
•    Een juridische analyse over de sociaalrechtelijke omkadering van leraren technische en praktijkvakken;  
•    Een rapport met de resultaten van een surveyonderzoek bij leraren van technische en praktische vakken over hun professionaliseringsbehoeften en -praktijken;  
•    Een rapport met de beschrijving en analyse van 4 goede praktijken;  
•    Een rapport met de resultaten van de focusgroepen
•    Een rapport met de beschrijving en analyse van professionalisering in andere sectoren 
•    Een beleidssamenvatting

Er is ook een reflectieleidraad met praktijkfiches opgeleverd. Dit zal bekend gemaakt worden op de website https://bellon.ugent.be/ 
 

Promotor
Tuytens Melissa (Universiteit Gent)
Thema
OBPWO