Onderwijsonderzoeken

Titel
Haalbaarheidsstudie CultuurKompas
Korte omschrijving
Onderzoek naar een mogelijke tool voor oriëntatie en keuzeprocessen in het dko (het CultuurKompas).
Status
Afgerond
Startdatum
01/09/2023
Einddatum
29/02/2024
Omschrijving van het onderzoeksopzet

In deze studie wordt de haalbaarheid van een CultuurKompas onderzocht, waarbij als hoofdvraag gesteld wordt welke voor vorm(en) een CultuurKompas zou kunnen aannemen, rekening houdend met de diversiteit van de verschillende doelgroepen. Hierbij zal ook onderzocht worden in hoeverre culturele interesses en motivatie, alsook fysieke en psychomotorische disposities, gemeten kunnen worden om het keuzeproces te ondersteunen, wie een CultuurKompas zou kunnen hanteren in de verschillende fasen en in welke setting de afname van de tool het best zou kunnen plaatsvinden, wat de mogelijke risico’s en randvoorwaarden voor de ontwikkeling en implementatie van eenCultuurKompas zijn en wat alle pedagogische, inhoudelijke, organisatorische, technische en budgetaire aspecten zijn waarmee rekening gehouden moet worden om van een CultuurKompas een doeltreffend en gebruiksvriendelijk instrument te maken.

Voor dit onderzoek wordt een praktijkgerichte, kwalitatieve methode gehanteerd, bestaande uit drie fases. In de eerste fase wordt er uitgebreide literatuurstudie gedaan rondom het keuzeproces van de leerling en de huidige oriëntatie-praktijk in het deeltijds kunstonderwijs. In de tweede fase worden aan de hand van interviews en observaties bij academies en scholen kwalitatieve data verzameld over de huidige praktijk, de noden en de kansen. In de laatste fase wordt er gebruik gemaakt van een focusgroep waarin verschillende scenario’s van een CultuurKompas getoetst zullen worden.

Omschrijving van de onderzoeksresultaten

Vertrekkend vanuit de systeemtheorie van Bronfenbrenner bracht de literatuurstudie verschillende

omgevingsfactoren in kaart die een invloed uitoefenen op het keuzeproces van de leerling. Er werden beïnvloedende factoren onderscheiden op het microniveau (de leerling zelf), het mesoniveau (ouders, leraren en peers) en het macroniveau (de bredere context).

 

De resultaten van de literatuurstudie werden afgetoetst aan de praktijken in het Vlaamse dko. Om meer inzicht te krijgen in de huidige processen van keuzebegeleiding, werden ook interviews afgenomen bij leraren en directeurs van academies en lagere scholen. In deze interviews stonden vier thema’s centraal: de domeinkeuze, de instrumentkeuze, de samenwerking tussen academies en lagere scholen en de mogelijke vorm en invulling van een CultuurKompas. De resultaten van de interviews werden vervolgens afgetoetst via klankbordgroepen met stakeholders. De haalbaarheidsstudie toont aan dat een CultuurKompas volgens verschillende stakeholders een meerwaarde kan vormen voor de toeleiding van leerlingen naar het dko en voor het ondersteunen van de oriëntering binnen het dko. Toch zijn er ook enkele risico’s en randvoorwaarden aan verbonden, zoals het grote engagement dat van academies en scholen gevraagd zou worden bij een eventuele implementatie.  

 

Op basis van deze gesprekken bevelen de onderzoekers aan om te kiezen voor een kompas in digitale vorm, in combinatie met een lokaal engagement van de betrokken academies. Er werden vijf mogelijke scenario’s voor een CultuurKompas ontwikkeld, die elk bestaan uit verschillende bouwstenen. Het CultuurKompas wordt daarbij beschouwd als een instrument dat het keuzeproces op vier sleutelmomenten ondersteunt, nl. bij de keuze voor kunsteducatie, de keuze voor het dko, de keuze voor een domein binnen dko en, indien van toepassing, de keuze voor een instrument. Doorheen de scenario’s is er aandacht voor de verschillende actoren die een rol spelen in het keuzeproces: de leerling zelf, leeftijdsgenoten (peers), ouders en leraren lager onderwijs.

 

In het onderzoek worden ook technische en budgettaire aspecten met betrekking tot de ontwikkeling van een eventueel CultuurKompas in kaart gebracht.

Promotor
  • De Ceuster Diederik (Hogeschool UCLL)
  • Frenssen Tobias (Hogeschool UCLL)
Thema
Ad hoc