Onderwijsonderzoeken

In opdracht van het Vlaams Departement Onderwijs & Vorming voert IDEA Consult een evaluatie uit van de werking van het Steunpunt Inclusie in het Hoger Onderwijs (SIHO). Het Steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs heeft als taak de Vlaamse hogescholen, universiteiten en beleidsmakers te ondersteunen bij het realiseren van inclusief hoger onderwijs. De opdrachten van het steunpunt (bepaald in het convenant en bijhorende addenda) zijn enerzijds gericht op inclusie, met name het bevorderen van deskundigheid en het opnemen van een netwerk-en brugfunctie, en anderzijds op studentenwelzijn, in de nasleep van de coronapandemie en met oog op de uitbouw van een digitaal platform en een Vlaams lerend netwerk. 

Het kader van deze evaluatie steunt op drie vertrekpunten: (1) het principe van een lerende evaluatie (d.w.z. via een participatieve benadering tot gedragen evaluatieresultaten en  -inzichten komen); (2) de doelstelling van een duurzame interne organisatiewerking, op basis van een Target Operating Model; en (3) een actoranalyse die weergeeft hoe het SIHO fungeert in relatie tot haar externe omgeving. Vanuit deze vertrekpunten en in lijn met de convenantsbepalingen werden begeleidende evaluatievragen geformuleerd.

Het  evaluatieteam doet beroep op een mix van methoden (triangulatie), inclusief documentanalyse, kwalitatieve consultatie (helikopterinterviews, focusgroepen en gebruikersinterviews), kwantitatieve bevraging (online surveys) en participatieve technieken (werksessies). Deze methoden worden ingezet in een gestructureerd plan van aanpak, dat bestaat uit 5 fases, met name een opstart- & voorbereidingsfase, een consultatiefase, een analysefase, een toekomstfase en een rapportagefase. 

Invulling en uitvoering van de opdrachten: Over het algemeen heeft het SIHO in de geëvalueerde periode haar kerntaken op sterke wijze ingevuld. Met name over de invulling van de eerste twee kernopdrachten (deskundigheid bevorderen en de netwerkfunctie) is er een grote tevredenheid bij gebruikers. Gezien de bestaande welzijnsexpertise binnen de hoger onderwijsinstellingen is de toegevoegde waarde van SIHO voor dit thema echter minder duidelijk. Met betrekking tot de derde kernopdracht (brugfunctie) is in het hoger onderwijsveld een vraag naar verduidelijking en afbakening. Doorheen de evaluatie werden verschillende succesfactoren (zoals de evidence-informed benadering en de sterke thematische expertise) en drempels (zoals de afbakening van de scope) geïdentificeerd. 

Bereik en impact bij de gebruikers (hoger onderwijsinstellingen en studenten): De evaluatie geeft een positief beeld over het bereik en de impact van SIHO bij de twee doelgroepen. De bevraagde medewerkers van de hoger onderwijsinstellingen uiten grote tevredenheid over de dienstverlening en geven aan dat de werking van SIHO het draagvlak bij (onderwijs)personeel vergroot om zich in te zetten voor de inclusie en het welzijn van studenten. Medewerkers voelen zich o.m. door de leidraden en factsheets van SIHO ondersteund om binnen de instelling inclusiemaatregelen op de agenda te zetten en te verantwoorden. De bevraagde studenten ervaren het aanbod als toegankelijk, laagdrempelig en gebruiksvriendelijk beschouwd. Het aanbod zou ook bijdragen aan een positieve beeldvorming van inclusie- en welzijnsthema’s. Tegelijkertijd identificeert het onderzoek een aantal drempels voor bereik en impact bij de doelgroepen, zoals de veelheid aan materialen, capaciteitsgrenzen bij het SIHO en het bereiken van studenten met specifieke noden. 

Strategie en interne organisatie: De evaluatie bevestigt dat het SIHO een transparante opvolging maakte van het beleidsplan, dat relevant aansloot op de convenantsopdrachten. Een uitzondering daarbij is het opentrekken van de strategische doelstellingen rond de brugfunctie van inclusie naar welzijn. Ook kan het SIHO sterker inzetten op strategische bijsturing, door de impact van het SIHO-aanbod te monitoren. Op vlak van interne organisatie komen een aantal sterktes maar ook belangrijke knelpunten naar boven om een duurzame invulling van de opdrachten van het SIHO te garanderen.

Op basis van de resultaten van de evaluatie, worden vijf aanbevelingen voor de toekomst van SIHO geformuleerd.