1.
Inleiding
Om een betrekking in het onderwijs te kunnen uitoefenen en in aanmerking te komen voor een salaris(toelage) moet een personeelslid voldoen aan een aantal reglementair bepaalde aanstellingsvoorwaarden.
Een van deze aanstellingsvoorwaarden stelt dat een personeelslid moet voldoen aan de taalvereisten.
Voor een aanstelling in een Franstalige basisschool of een Nederlandstalige school met een Franstalige afdeling op het grondgebied van het Vlaams Gewest, moet een personeelslid enerzijds de kennis van de onderwijstaal aantonen (hier is dat het Frans) en anderzijds ook de kennis van het Nederlands als bestuurstaal aantonen.
Als het personeelslid daarenboven belast is met het onderricht van Nederlands als verplichte tweede taal, moet dit personeelslid eveneens de vereiste kennis van het Nederlands als verplichte tweede taal aantonen.
Op het grondgebied van het Vlaams Gewest kunnen Franstalige scholen opgericht worden in de Vlaamse taalgrensgemeenten (momenteel zijn er geen) of in de zes gemeenten van de Vlaamse rand rond Brussel (de zogenaamde faciliteitengemeenten). Daarnaast is er ook een Franstalige Basisschool van het Buitengewoon Onderwijs van het Gemeenschapsonderwijs 'La Ruche' in De Haan en de school voor buitengewoon secundair onderwijs S.S.B.O.G.O. Zeelyceum in De Haan.
Met ingang van 1 september 2009 zijn de voorwaarden betreffende de taalvereisten bij een aanstelling in het onderwijs gewijzigd.
De nieuwe voorwaarden zijn opgebouwd op basis van het Europees Referentiekader voor Talen (ERK). Het ERK kent zes niveaus van taalkennis, waarbij:
- niveau A het taalkennisniveau van de basisgebruiker is,
- niveau B het niveau van de onafhankelijke gebruiker
- en niveau C het niveau van de vaardige gebruiker.
Elk van die 3 niveaus kent telkens twee tussenniveaus, wat resulteert in de niveaus A1, A2, B1, B2, C1 en C2 en waarbij A1 het laagste niveau is en C2 het hoogste.
Meer informatie betreffende het Europees Referentiekader voor Talen vindt u terug op de website van de Nederlandse Taalunie: https://taalunie.org/.
Met ingang van 1 september 2009 wordt voor een aanstelling in het onderwijs een aantal niveaus van taalkennis vastgelegd op basis van de indeling van het ERK. Deze niveaus verschillen naargelang het ambt dat een personeelslid uitoefent in het onderwijs.
In deze omzendbrief vindt u terug:
- aan welke voorwaarden een personeelslid moet beantwoorden t.a.v. het Frans als onderwijstaal (punt 3);
- aan welke voorwaarden een personeelslid moet beantwoorden t.a.v. het Nederlands als bestuurstaal (punt 4);
- aan welke voorwaarden een personeelslid moet beantwoorden t.a.v. het Nederlands als verplichte tweede taal (punt 5);
- op welke wijze een personeelslid zijn taalkennis kan aantonen (punt 6);
- welke personeelsleden in aanmerking komen voor overgangsmaatregelen op basis van de oude taalregeling (punt 7);
- hoe een personeelslid een tijdelijke afwijking op de vereiste taalkennis kan verkrijgen (punt 8).
2.
Toepassingsgebied
Deze omzendbrief is van toepassing op de personeelsleden:
- die onderworpen zijn aan het decreet van 27 maart 1991 betreffende de rechtspositie van bepaalde personeelsleden van het Gemeenschapsonderwijs;
- die onderworpen zijn aan het decreet van 27 maart 1991 betreffende de rechtspositie van sommige personeelsleden van het gesubsidieerd onderwijs en de gesubsidieerde centra voor leerlingenbegeleiding.
3.
Vereiste kennis van Frans als onderwijstaal
De vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal in een Franstalige school is niet dezelfde voor elk personeelslid, maar is afhankelijk van het ambt waarin het personeelslid wordt aangesteld.
Er zijn verschillende taalkennisniveaus bepaald, die zijn gebaseerd op het Europees Referentiekader voor Talen (ERK)(zie punt 1).
De vereiste taalkennis kan volgens onderstaand schema worden weergegeven.
Personeelslid | Vereist niveau van taalkennis |
Aanstelling in een ambt van het bestuurs- en onderwijzend personeel | C1 |
Aanstelling in een ambt dat niet tot het bestuurs- en onderwijzend personeel behoort (beleids-en ondersteunend personeel, paramedisch personeel) | B2 |
De ambten vindt u per onderwijsniveau terug via deze link: https://data-onderwijs.vlaanderen.be/edulex/ambten.aspx.
Het Europees Referentiekader voor Talen kent een oplopende gradatie van taalvaardigheid (waarbij A1 het laagste kennisniveau is, en C2 het hoogste). Dit impliceert dat wie het bewijs levert van zijn taalkennis op een welbepaald ERK-niveau, per definitie ook het bewijs heeft geleverd van zijn taalkennis op lager gelegen niveaus.
4.
Vereiste kennis van het Nederlands als bestuurstaal
Om een betrekking te kunnen uitoefenen en in aanmerking te komen voor een salaris(toelage) in een Franstalige school, moet een personeelslid naast de vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal (punt 3) ook de kennis van het Nederlands als bestuurstaal aantonen.
Met ingang van 1 september 2009 steunt de vereiste kennis voor het Nederlands als bestuurstaal op een niveau van het Europees Referentiekader voor Talen (zie punt 1).
De vereiste kennis van het Nederlands als bestuurstaal is niet dezelfde voor elk personeelslid, maar is afhankelijk van het ambt waarin het personeelslid wordt aangesteld.
De vereiste taalkennis kan volgens volgend schema worden weergegeven.
Personeelslid | Vereist niveau van taalkennis |
Aanstelling in het ambt van: - directeur - administratief medewerker | B1 |
Aanstelling in alle andere ambten | A2 |
De voorwaarde dat een personeelslid dat aangesteld wordt of is in een ander ambt dan dat van directeur of van administratief medewerker zijn of haar kennis van de bestuurstaal Nederlands moet bewijzen op ERK-niveau A, geldt enkel voor Franstalige scholen van het gesubsidieerd officieel onderwijs.
De voorwaarde is niet van toepassing op Franstalige scholen van het gesubsidieerd vrij onderwijs in uitvoering van het arrest nr. 68/2016 van 11 mei 2016 van het Grondwettelijk Hof.
Het Europees Referentiekader voor Talen kent een oplopende gradatie van taalvaardigheid (waarbij A1 het laagste kennisniveau is, en C2 het hoogste). Dat impliceert dat wie het bewijs levert van zijn taalkennis op een welbepaald ERK-niveau, per definitie ook het bewijs heeft geleverd van zijn taalkennis op lager gelegen niveaus.
5.
Vereiste kennis van het Nederlands als verplichte tweede taal
Om een betrekking te kunnen uitoefenen en in aanmerking te komen voor een salaris(toelage) in een Franstalige school, moet een personeelslid in eerste instantie zowel de vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal als de kennis van het Nederlands als bestuurstaal aantonen (zie punt 3 en 4).
Als het personeelslid daarenboven als onderwijzer belast is met het onderricht van Nederlands als verplichte tweede taal, moet dit personeelslid eveneens de vereiste kennis van het Nederlands aantonen. Het onderricht van de tweede taal Nederlands is verplicht vanaf de tweede graad van het basisonderwijs. Zie in dit verband artikel 7 van de wet van 2 augustus 1963 op het gebruik van de talen in bestuurszaken.
Met ingang van 1 september 2009 steunt de vereiste kennis voor het Nederlands als verplichte tweede taal op een niveau van het Europees Referentiekader voor Talen (zie punt 1).
De vereiste taalkennis voor Nederlands als verplichte tweede taal vanaf de tweede graad basisonderwijs is als volgt vastgelegd:
Vaardigheden | Vereist niveau van kennis van Nederlands |
Lezen en schrijven | B1 |
Luisteren en spreken | B2 |
Het Europees Referentiekader voor Talen kent een oplopende gradatie van taalvaardigheid. Dat impliceert dat wie het bewijs levert van zijn taalkennis voor Nederlands op niveau B2 per definitie ook het bewijs heeft geleverd van zijn taalkennis op het lager gelegen niveau B1 en op het niveau A2 (het vereiste niveau in het kader van de bestuurstaal).
6.
Hoe toont een personeelslid de vereiste taalkennis aan?
6.1.
Frans als onderwijstaal
6.1.1.
De aanstelling van het personeelslid steunt op een Franstalig studiebewijs
Als het personeelslid in het ambt wordt aangesteld op basis van een Franstalig studiebewijs dat een vereist, voldoend geacht of ‘ander’ bekwaamheidsbewijs is voor een ambt van de personeelscategorie waarvoor het personeelslid het vereiste taalkennisniveau moet aantonen, levert het personeelslid het bewijs van de vereiste taalkennis voor het Frans als onderwijstaal.
Het Franstalig studiebewijs mag ook een onderdeel zijn van het bekwaamheidsbewijs. Wie bv. als Islamleerkracht wordt aangesteld op basis van een Turks diploma aangevuld met een Franstalig bewijs van pedagogische bekwaamheid, voldoet aan de taalvereiste.
De grote meerderheid van de personeelsleden die in het onderwijs worden aangesteld, zullen op deze wijze rechtstreeks hun vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal aantonen.
6.1.2.
De aanstelling van het personeelslid steunt niet op een Franstalig studiebewijs
Een personeelslid kan zijn vereiste taalkennis voor het Frans als onderwijstaal ook aantonen via:
- een Nederlandstalig studiebewijs dat zijn vereiste kennis van het Frans aantoont (punt 6.1.2.1),
- een niet-Nederlandstalig studiebewijs dat zijn kennis van het Frans aantoont (punt 6.1.2.2) of
- een studiebewijs, een getuigschrift, een certificaat of een attest dat zijn vereiste kennis van de Franse taal aantoont (punt 6.1.2.3).
Aandacht
Als het personeelslid op het ogenblik van een aanstelling zijn vereiste kennis van de onderwijstaal niet kan aantonen, kan de directeur (in het gemeenschapsonderwijs) of de inrichtende macht/het schoolbestuur (in het gesubsidieerd onderwijs) een beroep doen op een tijdelijke afwijking van deze vereiste kennis. Meer informatie hierover vindt u in punt 8.
6.1.2.1.
Via een Nederlandstalig studiebewijs
Een Nederlandstalig studiebewijs dat de vereiste kennis van het Frans bewijst, komt in aanmerking als het behaald is:
- in een taalopleiding Frans in het volwassenenonderwijs;
- in een universitaire taalopleiding of een taalopleiding aan een hogeschool.
De taalopleidingen van het volwassenenonderwijs (vanaf 1 september 2004) en van de universiteiten en hogescholen zijn immers alle afgestemd op het Europees Referentiekader voor talen.
6.1.2.1.1.
Een taalopleiding Frans in het volwassenenonderwijs
Een (deel)certificaat of getuigschrift van een opleiding Frans in een centrum voor volwassenenonderwijs kan als bewijs gelden om de vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal aan te tonen.
Een certificaat is de studiebekrachtiging van een modulaire opleiding, een deelcertificaat is de studiebekrachtiging van een module van een modulaire opleiding en een getuigschrift is de studiebekrachtiging van een lineaire opleiding.
Het (deel)certificaat of getuigschrift moet alleszins het vereiste niveau van taalkennis vermelden en moet afgeleverd zijn na 1 september 2004.
De taalopleidingen in het volwassenenonderwijs zijn ingedeeld in 4 richtgraden. Deze zijn sinds 1 september 2004 gekoppeld aan de niveaus van het ERK volgens onderstaand schema:
Richtgraad | | Niveau |
Richtgraad 1.1 | Breakthrough | A1 |
Richtgraad 1.2 | Waystage | A2 |
Richtgraad 2 | Treshold | B1 |
Richtgraad 3 | Vantage 1 A/B (luisteren en spreken) Vantage 2 A/B (lezen en schrijven) | B2 |
Richtgraad 4 | Effectiveness 1 A/B (luisteren en spreken) Effectiveness 2 A/B (lezen en schrijven) | C1 |
Voorbeeld
In een Franstalige school wordt vanaf 1 september 2021 een onderwijzer aangesteld op basis van een Nederlandstalig diploma van onderwijzer. Hij moet zijn kennis van de onderwijstaal Frans bewijzen op niveau C1. Het personeelslid behaalde in juni 2021 aan een centrum voor volwassenenonderwijs een certificaat van de opleiding Frans Effectiveness richtgraad 4. Met dit certificaat levert hij het bewijs van zijn kennis van het Frans op niveau C1.
In een Franstalige school wordt vanaf 1 september 2021 een administratief medewerker aangesteld op basis van een Nederlandstalig studiebewijs. Hij moet zijn kennis van de onderwijstaal Frans bewijzen op niveau B2. Het personeelslid behaalde in juni 2021 aan een centrum voor volwassenenonderwijs een deelcertificaat van de module Frans Effectiveness 1 A/B, d.i. de eerste module van richtgraad 4 (ERK C1). Met dit deelcertificaat levert hij het bewijs van zijn kennis van het Frans op niveau B2.
6.1.2.1.2.
Een universitaire taalopleiding of een taalopleiding van een hogeschool
Een studiebewijs van een universitaire taalopleiding of een taalopleiding van een hogeschool kan als bewijs gelden om de vereiste kennis van Frans als onderwijstaal aan te tonen.
Het studiebewijs moet de vereiste kennis van het Frans aantonen.
Als u twijfelt aan een studiebewijs neemt u contact op met uw dossierspecialist personeel. Zie hiervoor punt 9.
6.1.2.2.
Via een niet-Nederlandstalig studiebewijs
Een personeelslid kan ook een buitenlands studiebewijs voorleggen om de vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal aan te tonen.
Dit buitenlands studiebewijs komt enkel in aanmerking als het is afgeleverd door een instelling die erkend en gemachtigd is door de Franse organisatie Centre International d'Etudes Pédagogiques (CIEP -www.france-education-international.fr/).
Als u twijfelt aan een studiebewijs neemt u contact op met uw dossierspecialist personeel. Zie hiervoor punt 9.
6.1.2.3.
Via een studiebewijs, een getuigschrift, een certificaat of een attest dat zijn vereiste kennis van de Franse taal aantoont
Een personeelslid dat de vereiste taalkennis voor het Frans als onderwijstaal niet aantoont via een Franstalig studiebewijs waarop de aanstelling steunt (punt 6.1.2.1) of via een niet-Nederlandstalig studiebewijs (punt 6.1.2.2), kan zijn taalkennis ook aantonen via een studiebewijs, een getuigschrift, een certificaat of een attest dat het vereiste taalniveau aantoont.
Het gaat concreet om de volgende taalopleidingen:
- een opleiding Frans aan een Centrum voor Volwassenenonderwijs van de Franse Gemeenschap (zie 6.1.2.3.1);
- een opleiding Frans aan een hogeschool of universiteit (zie 6.1.2.3.2).
Het gaat ook om de volgende taalexamens:
- een examen georganiseerd door het Centre International d'Etudes Pédagogiques - CIEP (zie 6.1.2.3.3);
- een taaltest van Werkenvoor.be (het vroegere ‘SELOR’) (zie 6.1.2.3.4);
- een examencommissie ingericht door de Vlaamse Gemeenschap (zie 6.1.2.3.5).
Sommige attesten komen niet in aanmerking, ook als ze zouden verwijzen naar het ERK (zie 6.1.2.3.6).
Als u twijfelt aan een studiebewijs, getuigschrift, certificaat of attest, neemt u contact op met uw dossierspecialist personeel. Zie hiervoor punt 9.
6.1.2.3.1.
Een certificaat van een opleiding Frans aan een Centrum voor Volwassenenonderwijs van de Franse Gemeenschap
Binnen het volwassenenonderwijs van de Franse Gemeenschap (“enseignement de promotion sociale”) worden de taalopleidingen ingedeeld volgens modules (“unités de formations”) die zijn gekoppeld aan het Europees Referentiekader voor Talen (ERK).
Een personeelslid kan de vereiste kennis van de verplichte tweede taal Frans aantonen met een certificaat (“certificat”) van de opleiding français langue étrangère (FLE) uitgereikt door een erkende instelling van het volwassenenonderwijs van de Franse Gemeenschap.
6.1.2.3.2.
Een studiebewijs van een opleiding Frans aan een hogeschool of universiteit
Een studiebewijs van een universitaire taalopleiding of een taalopleiding van een hogeschool kan als bewijs gelden om de vereiste kennis van het Frans als verplichte tweede taal in het basisonderwijs aan te tonen.
Het studiebewijs moet de vereiste kennis van het Frans aantonen met vermelding van het ERK-niveau.
6.1.2.3.3.
Een attest van een examen Frans georganiseerd door het Centre International d'Etudes Pédagogiques (CIEP)
Een personeelslid kan de vereiste kennis van het Frans ook aantonen via deelname aan een examen dat wordt ingericht door een instelling die erkend en gemachtigd is door de Franse organisatie Centre International d'Etudes Pédagogiques (CIEP - www.france-education-international.fr/).
In België kan een personeelslid onder meer terecht bij de Alliance Française de Bruxelles-Europe, waar hij het volgende examen kan afleggen: DELF (Diplôme d'Etudes en Langue Française) op niveau B2.
Meer informatie over deze examens vindt u via de website van de Alliance Française de Bruxelles-Europe: www.alliancefr.be/fr/.
6.1.2.3.4.
Een attest van een taaltest van Werkenvoor.be (SELOR)
Het federaal selectiebureau van de overheid Werkenvoor.be (het vroegere ‘SELOR’) organiseert jaarlijks verschillende taaltesten. Deze testen worden afgenomen in modules die zijn gekoppeld aan de niveaus van het Europees Referentiekader voor Talen (ERK).
Bij het afleggen van een taaltest via Werkenvoor.be is het belangrijk om na te gaan of de kennis van het Frans wordt aangetoond op de vereiste taalkennisniveaus. Sommige testen tonen immers een hoger of lager niveau van het ERK aan afhankelijk van de vaardigheid.
Meer informatie over deze testen vindt u op de website van Werkenvoor.be (https://werkenvoor.be/nl/testen-en-certificaten/taal/ons-aanbod).
6.1.2.3.5.
Een getuigschrift van een examencommissie ingericht door de Vlaamse Gemeenschap
Een personeelslid kan zijn vereiste kennis van het Frans aantonen via een getuigschrift van een door de Vlaamse overheid ingerichte of erkende examencommissie.
Momenteel worden geen taalexamens georganiseerd door een door de Vlaamse overheid ingerichte of erkende examencommissie. Eerder behaalde getuigschriften blijven wel geldig om de kennis van het Frans aan te tonen.
6.1.2.3.6.
Attesten die niet in aanmerking komen
Volgende attesten komen niet in aanmerking om te voldoen aan de taalvoorwaarde:
- een bewijs van deelname (“attestation de fréquentation”) aan een cursus “français langue étrangère” i.k.v. inburgering in Wallonië;
- een taalattest afgeleverd door FOREM;
- een attest afgeleverd door een hoofd van een erkende eredienst;
- …
6.2.
Nederlands als bestuurstaal of als verplichte tweede taal
Een personeelslid kan de vereiste taalkennis voor het Nederlands als bestuurstaal of als verplichte tweede taal aantonen via:
- een Nederlandstalig diploma waarop zijn aanstelling steunt (6.2.1.1);
- een Nederlandstalig studiebewijs dat zijn vereiste kennis van het Nederlands aantoont (6.2.1.2);
- een studiebewijs, een getuigschrift, een certificaat of een attest dat zijn vereiste kennis van het Nederlands aantoont (6.2.2).
Aandacht
Als het personeelslid op het ogenblik van een aanstelling zijn vereiste kennis van de onderwijstaal of de bestuurstaal niet kan aantonen, kan de directeur (in het gemeenschapsonderwijs) of de inrichtende macht (in het gesubsidieerd onderwijs) een beroep doen op een tijdelijke afwijking van deze vereiste kennis. Meer informatie hierover vindt u in punt 8.
6.2.1.
Het personeelslid is in het bezit van een Nederlandstalig diploma
Het personeelslid kan de vereiste taalkennis voor Nederlands als bestuurstaal en als verplichte tweede taal aantonen:
- als dit personeelslid aangesteld wordt op basis van een Nederlandstalig diploma;
- als dit personeelslid in het bezit is van een Nederlandstalig diploma dat de vereiste kennis aantoont.
6.2.1.1.
Het personeelslid wordt aangesteld op basis van een Nederlandstalig diploma
Als het personeelslid in het ambt wordt aangesteld op basis van een Nederlandstalig diploma dat een vereist, voldoend geacht of 'ander' bekwaamheidsbewijs is voor dat ambt, voldoet hij op deze wijze aan de taalvereisten voor Nederlands als bestuurstaal en als het om een onderwijsopdracht in het basisonderwijs gaat ook aan de taalvereisten voor Nederlands als verplichte tweede taal.
Opgelet!
Dit personeelslid moet bij een aanstelling ook voldoen aan de kennis van het Frans als onderwijstaal! Zie hiervoor punt 6.1.
6.2.1.2.
Het personeelslid is in het bezit van een Nederlandstalig diploma dat de vereiste taalkennis aantoont
Als het personeelslid in het bezit is van een Nederlandstalig diploma dat een vereist, voldoend geacht of 'ander' bekwaamheidsbewijs is voor een ambt van de personeelscategorie waarvoor het personeelslid het vereiste niveau van taalkennis moet aantonen, voldoet hij op deze wijze aan de taalvereisten voor Nederlands als bestuurstaal en als het om een onderwijsopdracht in het basisonderwijs gaat ook aan de taalvereisten voor Nederlands als verplichte tweede taal.
Bij een aanstelling in het basisonderwijs toont een Nederlandstalig studiebewijs dat beschouwd wordt als een vereist bekwaamheidsbewijs om Nederlands te onderwijzen in het secundair onderwijs, eveneens de vereiste kennis van het Nederlands aan.
U kunt de bekwaamheidsbewijzen voor het secundair onderwijs raadplegen op www.ond.vlaanderen.be/bekwaamheidsbewijzen.
Opgelet
Dit personeelslid moet natuurlijk ook nog de vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal aantonen (punt 6.1).
6.2.2.
Het personeelslid is niet in het bezit van een Nederlandstalig diploma
Indien een personeelslid niet beschikt over een Nederlandstalig bekwaamheidsbewijs, dan kan het zijn kennis van het Nederlands aantonen via een studiebewijs, een getuigschrift, een certificaat of een attest dat het vereiste taalniveau aantoont.
Het gaat concreet om de volgende taalopleidingen:
- Een opleiding Nederlands Tweede Taal aan een Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO) (zie 6.2.2.1);
- Een opleiding Nederlands voor Anderstaligen aan een hogeschool of universiteit (zie 6.2.2.2);
- Een opleiding Nederlands aan een Centrum voor Volwassenenonderwijs van de Franse Gemeenschap (zie 6.2.2.3).
Het gaat ook om de volgende taalexamens:
- Een Interuniversitaire Taaltest Nederlands voor Anderstaligen (ITNA) (zie 6.2.2.4);
- Een certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT) (zie 6.2.2.5);
- Een taaltest van Werkenvoor.be (het vroegere ‘SELOR’) (zie 6.2.2.6);
- Een taaltest van de agentschappen integratie en inburgering of het Huis van het Nederlands Brussel (zie 6.2.2.7);
- Een examencommissie ingericht door de Vlaamse Gemeenschap (zie 6.2.2.8).
Sommige attesten komen niet in aanmerking, ook als ze zouden verwijzen naar het ERK (zie 6.2.2.9).
Als u twijfelt aan een studiebewijs, getuigschrift, certificaat of attest, neemt u contact op met uw dossierspecialist personeel. Zie hiervoor punt 9.
Opgelet
Als het personeelslid op het ogenblik van een aanstelling zijn vereiste kennis van het Nederlands niet kan aantonen, dan doet de directeur (in het gemeenschapsonderwijs) of de inrichtende macht (in het gesubsidieerd onderwijs) een beroep op een tijdelijke afwijking van deze vereiste kennis. Meer informatie hierover vindt u in punt 8.
6.2.2.1.
Een certificaat van een opleiding Nederlands Tweede Taal aan een Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO)
Een certificaat van een opleiding NT2 in een centrum voor volwassenenonderwijs kan als bewijs gelden om de vereiste kennis van het Nederlands als onderwijstaal aan te tonen.
Een certificaat is de studiebekrachtiging van een modulaire opleiding.
Het certificaat moet alleszins het vereiste niveau van taalkennis vermelden en moet afgeleverd zijn na 1 september 2004. Sinds die datum zijn de taalopleidingen in het volwassenenonderwijs immers afgestemd op het Europees Referentiekader voor Talen (ERK).
De taalopleidingen in het volwassenenonderwijs zijn ingedeeld in 4 richtgraden volgens onderstaand schema:
Richtgraad | | Niveau |
Richtgraad 1.1 | Breakthrough | A1 |
Richtgraad 1.2 | Waystage | A2 |
Richtgraad 2 | Treshold | B1 |
Richtgraad 3 | Vantage | B2 |
Richtgraad 4 | Effectiveness | C1 |
Opgelet:
Tot het schooljaar 2014-2015 waren de richtgraden 3 en 4 van de opleidingen in de centra voor volwassenenonderwijs opgesplitst in enerzijds mondelinge vaardigheden en anderzijds schriftelijke vaardigheden. Een personeelslid dat zijn kennis van het Nederlands wenst aan te tonen op het niveau B2 of C1 moet een certificaat kunnen voorleggen van de volledige opleiding, zodat zowel de mondelinge als de schriftelijke vaardigheden kunnen worden aangetoond.
Vanaf het schooljaar 2015-2016 worden alle opleidingen NT2 binnen het volwassenenonderwijs verplicht ingericht op basis van nieuwe opleidingsprofielen. Hierbij wordt de opsplitsing tussen mondelinge en schriftelijke vaardigheden doorgetrokken tot op het niveau van richtgraad 1.1. Een personeelslid moet zijn kennis van het Nederlands dan ook aantonen voor alle richtgraden door het behalen van het certificaat van de volledige opleiding. Enkel met deze certificaten toont het personeelslid zijn kennis van zowel de mondelinge als de schriftelijke vaardigheden aan.
Voorbeeld
In een Franstalige school wordt vanaf 1 september 2015 een administratief medewerker aangesteld op basis van een Franstalig diploma. Hij moet zijn kennis van de bestuurstaal Nederlands bewijzen op niveau B1. Het personeelslid behaalde in juni 2015 aan een centrum voor volwassenenonderwijs een certificaat van de opleiding NT2 Treshold richtgraad 2. Met dit certificaat levert hij het bewijs van zijn kennis van het Nederlands op niveau B1.
Voorbeeld
In een Franstalige school wordt vanaf 1 februari 2016 een onderwijzer aangesteld op basis van een Franstalig diploma. Hij moet zijn kennis van de bestuurstaal Nederlands bewijzen op niveau A2. Het personeelslid behaalde in januari 2016 aan een centrum voor volwassenenonderwijs een deelcertificaat van de module NT2Waystage richtgraad 1 – mondeling. Door het deelcertificaat van een module uit de opleiding NT2 Richtgraad 1 te behalen, bewijst het personeelslid enkel zijn kennis van het Nederlands op het niveau A2 voor de mondelingen vaardigheden. Betrokkene moet het certificaat van de volledige opleiding NT2 Richtgraad 1kunnen voorleggen om zijn kennis van het Nederlands voor de vier vaardigheden te kunnen bewijzen op het niveau A2.
Voorbeeld
In een Franstalige school wordt vanaf 1 september 2015 een kleuteronderwijzer aangesteld op basis van een Franstalig diploma. Zij moet haar kennis van de bestuurstaal Nederlands bewijzen op niveau A2. Het personeelslid behaalde in juni 2013 aan een centrum voor volwassenenonderwijs een deelcertificaat van de opleiding NT2 Treshold1 A/B, d.i. de eerste module van richtgraad 2 (niveau B1). Omdat het deelcertificaat werd behaald in 2013 bewijst het personeelslid met dit deelcertificaat haar kennis van het Nederlands voor alle modules en vaardigheden van het onderliggende NT2 richtgraad 1 (niveau A2).
Als u twijfelt aan een studiebewijs neemt u contact op met uw dossierspecialist personeel. Zie hiervoor punt 9.
6.2.2.2.
Een studiebewijs van een opleiding Nederlands voor Anderstaligen aan een hogeschool of universiteit
Een studiebewijs van een universitaire taalopleiding of een taalopleiding van een hogeschool kan als bewijs gelden om de vereiste kennis van Nederlands als bestuurstaal of als verplichte tweede taal aan te tonen.
Het studiebewijs moet de vereiste kennis van het Nederlands aantonen.
Als u twijfelt aan een studiebewijs neemt u contact op met uw dossierspecialist personeel. Zie hiervoor punt 9.
6.2.2.3.
Een certificaat van een opleiding Nederlands aan een Centrum voor Volwassenenonderwijs van de Franse Gemeenschap
Binnen het volwassenenonderwijs van de Franse Gemeenschap (“enseignement de promotion sociale”) worden de taalopleidingen ingedeeld volgens modules (“unités de formations”) die zijn gekoppeld aan het Europees Referentiekader voor Talen (ERK). De verschillende modules zijn ingedeeld in 12 categorieën die de kennis van het Nederlands kunnen aantonen van het niveau A1 tot het niveau C2.
Een personeelslid kan zijn kennis van de onderwijstaal aantonen met een certificaat (“certificat”) van een erkende instelling van het volwassenenonderwijs van de Franse Gemeenschap.
6.2.2.4.
Een attest van een Interuniversitaire Taaltest Nederlands voor Anderstaligen (ITNA)
Los van het volgen van een opleiding Nederlands voor Anderstaligen (zie 6.2.2.2) bestaat de mogelijkheid tot het afleggen van een Interuniversitaire Taaltest voor Anderstaligen (ITNA). Deze testen worden meermaals per jaar georganiseerd aan de universiteiten van de Vlaamse Gemeenschap. Met de ITNA kan een certificaat van niveau B2 of, na een bijkomende test, een certificaat van niveau C1 behaald worden.
Meer info over deze test is terug te vinden op http://www.itna.be/
6.2.2.5.
Een Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT)
Het CNaVT of Certificaat Nederlands als Vreemde Taal is een project van de Nederlandse Taalunie dat wordt uitgevoerd door het Centrum voor Taal en Onderwijs van de KU Leuven.
De examinerende instellingen organiseren jaarlijks in de maand mei een taalexamen.
De lijst van examinerende instellingen is terug te vinden op volgende website: http://cnavt.org/inschrijven
De CNaVT-examens zijn gelinkt aan de volgende Europese taalniveaus:
CNaVT-examens | Profiel | Taalniveau |
Profiel Maatschappelijk Informeel | INFO | ERK A2 |
Profiel Maatschappelijk Formeel | FORM | ERK B1 |
Profiel Zakelijk Professioneel | PROF | ERK B2 |
Profiel Educatief Startbekwaam | STRT | ERK B2 |
Profiel Educatief Professioneel | EDUP | ERK C1 |
Meer informatie vindt u op de website van het CNaVT (www.cnavt.org).
6.2.2.6.
Een attest van een taaltest van Werkenvoor.be (SELOR)
Het federaal selectiebureau van de overheid Werkenvoor.be (het vroegere ‘SELOR’) organiseert jaarlijks verschillende taaltesten. Deze testen worden afgenomen in modules die zijn gekoppeld aan de niveaus van het Europees Referentiekader voor Talen (ERK).
Bij het afleggen van een taaltest via Werkenvoor.be is het belangrijk om na te gaan of het vereiste niveau van kennis van de onderwijstaal wordt aangetoond voor de vier vaardigheden (lezen, luisteren, spreken en schrijven). Sommige testen tonen immers een hoger of lager niveau van het ERK aan afhankelijk van de vaardigheid. Om te voldoen aan de taalvereisten in het onderwijs, is het noodzakelijk om voor de vier vaardigheden het vereiste niveau van kennis van de onderwijstaal of van de bestuurstaal aan te kunnen toen (zie punt 3 en 4).
Meer informatie over deze testen vindt u op de website van Werkenvoor.be (https://werkenvoor.be/nl/testen-en-certificaten/taal/ons-aanbod).
6.2.2.7.
Een bewijs van taalniveau Nederlands van de agentschappen integratie en inburgering of het Huis van het Nederlands Brussel
Het Vlaamse Agentschap Integratie en Inburgering, de stedelijke agentschappen Atlas, vzw integratie en inburgering (Antwerpen), IN-Gent vzw en het Huis van het Nederlands Brussel vzw organiseren certificerende taaltesten Nederlands op het niveau A1, A2, B1 en B2 van het ERK. De voorwaarden om te kunnen deelnemen aan deze taaltesten zijn terug te vinden op http://integratie-inburgering.be/wat-doen-we/nederlands-leren-en-oefenen#taaltest_Nederlands. De testen zijn niet gebonden aan welbepaalde data, maar kunnen gedurende het hele jaar afgelegd worden (na afspraak).
De testen worden afgenomen op vijf locaties:
Opgelet!
Naast het afnemen van taaltesten, staan de agentschappen integratie en inburgering en het Huis van het Nederlands Brussel ook in voor de toeleiding naar NT2-cursussen. De intake testen die in dit kader gebeuren, komen niet in aanmerking als bewijs van de kennis van het Nederlands (zie ook 6.2.2.9).
6.2.2.8.
Via een getuigschrift van een examencommissie
Een personeelslid kan zijn vereiste kennis van het Nederlands als bestuurstaal of als verplichte tweede taal aantonen via een getuigschrift van een door de Vlaamse overheid ingerichte of erkende examencommissie.
Momenteel worden geen taalexamens georganiseerd door een door de Vlaamse overheid ingerichte of erkende examencommissie. Eerder behaalde getuigschriften blijven wel geldig om de kennis van het Nederlands aan te tonen.
6.2.2.9.
Attesten die niet in aanmerking komen
Volgende attesten komen niet in aanmerking om te voldoen aan de taalvoorwaarden:
- een intake test van de agentschappen integratie en inburgering / het Huis van het Nederlands Brussel (zie 6.2.2.7);
- een taalattest afgeleverd door de VDAB;
- een attest afgeleverd door een hoofd van een erkende eredienst;
- …
7.
Overgangsmaatregel voor het Frans als onderwijstaal en het Nederlands als verplichte tweede taal of als bestuurstaal
De nieuwe regeling betreffende de vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal en het Nederlands als verplichte tweede taal treedt in werking op 1 september 2009 en vervangt de taalregeling die verankerd was in de onderwijstaalwet van 30 juli 1963.
Deze nieuwe regeling geldt vanaf 1 september 2009 ook voor de vereiste kennis van het Nederlands als bestuurstaal en vervangt de regeling die verankerd was in artikel 27 van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het gebruik van talen in bestuurszaken.
Een personeelslid dat in het ambt in kwestie vóór 1 september 2009 al werd aangesteld en voldeed aan de toenmalige regels (i.c. volgens de wet van 30 juli 1963 of de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966), wordt geacht te voldoen aan de nieuwe regeling m.b.t. de taalvereisten en kan dus in dat ambt aangesteld blijven of een nieuwe aanstelling krijgen.
Volgende situaties vallen onder deze algemene overgangsmaatregel:
1. Een personeelslid werd vóór 1 september 2009 aangesteld in een ambt op basis van een Franstalig bekwaamheidsbewijs. Het Franstalig bekwaamheidsbewijs waarop deze aanstelling steunt, blijft ook na 1 september 2009 gelden als bewijs van de vereiste taalkennis voor Frans als onderwijstaal voor dat ambt.
2. Een personeelslid werd vóór 1 september 2009 aangesteld in een ambt en bewees zijn vereiste taalkennis via een getuigschrift van grondige kennis van het Frans als onderwijstaal, behaald bij een taalexamencommissie van de Franse Gemeenschap. Dit getuigschrift blijft ook na 1 september 2009 gelden als bewijs van de vereiste taalkennis voor Frans als onderwijstaal voor dat ambt.
3. Een personeelslid werd vóór 1 september 2009 aangesteld als onderwijzer en belast met het onderricht van de tweede taal Nederlands. Dit personeelslid bewees zijn vereiste taalkennis via een getuigschrift van grondige kennis van de tweede taal Nederlands, behaald bij een taalexamencommissie van de Vlaamse gemeenschap. Dit getuigschrift blijft ook na 1 september 2009 gelden als bewijs van de vereiste taalkennis voor Nederlands als verplichte tweede taal.
4. Een personeelslid werd vóór 1 september 2009 aangesteld in een ambt en bewees de kennis van Nederlands als bestuurstaal op basis van een Nederlandstalig diploma. Dit diploma blijft ook na 1 september 2009 gelden als bewijs van de vereiste taalkennis voor Nederlands als bestuurstaal.
5. Een personeelslid werd vóór 1 september 2009 aangesteld in een ambt en bewees op basis van toen geldende bestuurstaalwetgeving de kennis van Nederlands als bestuurstaal via een getuigschrift behaald bij SELOR (nu ‘Werkenvoor.be’). Dit getuigschrift blijft ook na 1 september 2009 gelden als bewijs van de vereiste taalkennis voor Nederlands als bestuurstaal.
Voorbeeld
Een administratief medewerker wordt vanaf 1 september 2009 aangesteld op basis van een Nederlandstalige studiebewijs. Zij moet haar kennis van de onderwijstaal bewijzen op niveau B2. Vóór 1 september 2009 is zij al aangesteld geweest en is zij bij de examencommissie van de Franse Gemeenschap geslaagd voor het examen grondige kennis van de onderwijstaal Frans. Dit getuigschrift volstaat ook na 1 september 2009 als bewijs van de vereiste taalkennis.
Aandacht
De overgangsmaatregel geldt niet voor het personeelslid dat op basis van de wet van 30 juli 1963 vóór 1 september 2009 een of meerdere taalafwijkingen heeft verkregen.
Dit personeelslid moet nog steeds zijn vereiste taalkennis aantonen bij een aanstelling op of na 1 september 2009. Wel kan hij een nieuwe taalafwijking krijgen (zie punt 8).
8.
Tijdelijke afwijking op de vereiste taalkennis als onderwijstaal, bestuurstaal of verplichte tweede taal
Als een directeur (in gemeenschapsonderwijs) of een inrichtende macht/schoolbestuur (in het gesubsidieerd onderwijs) moeilijkheden ondervindt om een personeelslid aan te werven dat beantwoordt aan de vereiste kennis van het Frans als onderwijstaal of aan de vereiste kennis van het Nederlands als bestuurstaal of als verplichte tweede taal, kan die voor het personeelslid een tijdelijke afwijking aanvragen op deze voorwaarde.
Deze tijdelijke afwijking geldt voor een duur van 3 kalenderjaren te rekenen vanaf de eerste aanstelling van het personeelslid in het ambt.
Tijdens de voormelde periode van 3 kalenderjaren komt het personeelslid niet in aanmerking voor een vaste benoeming, tenzij dit personeelslid voor het einde van deze termijn zijn taalkennis kan aantonen. De vaste benoeming kan dan ten vroegste ingaan op 1 januari volgend op het behalen van het getuigschrift of (deel)certificaat dat de taalkennis aantoont.
Aandacht
De tijdelijke afwijkingen die voor 1 september 2009 al aan een personeelslid zijn toegekend op basis van de vroegere taalregeling (wet van 30 juli 1963) vervallen door de nieuwe regeling. Als dit personeelslid op of na 1 september 2009 opnieuw aangesteld wordt, kan een nieuwe taalafwijking worden aangevraagd voor de duur van 3 kalenderjaren.
Hoe u de tijdelijke afwijking aanvraagt, vindt u terug in punt 9.
9.
Praktische schikkingen
9.1.
Voorleggen van getuigschriften of (deel)certificaten van taalkennis
Als een personeelslid zijn vereiste kennis van een taal kan bewijzen via een getuigschrift of (deel)certificaat van een taalopleiding of van een taalexamen, dan bezorgt u dit bewijsstuk via de gewone weg aan uw dossierspecialist personeel.
U neemt ook contact op met uw dossierspecialist personeel als u twijfelt aan de geldigheid van het getuigschrift of (deel)certificaat.
9.2.
Hoe een taalafwijking aanvragen?
De aanvraag van een taalafwijking bij het ministerie van Onderwijs en Vorming gebeurt door in de RL-1, waarmee de opdracht van het personeelslid wordt gemeld, JA te noteren in het veld "Geen kandidaat vereiste taalkennis".
De procedure via een aanvraagformulier op papier vervalt.
Voorbeelden
Onderwijstaal Frans
Voorbeeld 1
Een school heeft op 1 september een vacature van 18/36 administratief medewerker en vindt geen kandidaat die naast de kennis van de bestuurstaal Nederlands ook nog de kennis van de onderwijstaal Frans kan bewijzen. Ze stelt een personeelslid aan met een Nederlandstalig diploma en vraagt voor de onderwijstaal een taalafwijking.
Elektronische zending:
RL-1 administratief medewerker 18/36 ato 2 van 01/09 tot en met 31/08 met in het veld "Geen kandidaat vereiste taalkennis": JA
Voorbeeld 2
Een Nederlandstalige secundaire school met een Franstalige afdeling heeft op 1 september een voltijdse vacature van leraar secundair onderwijs belast met het geven van het vak wiskunde in zowel de Nederlandstalige als in de Franstalige afdeling en vindt geen kandidaat die naast de kennis van de bestuurstaal Nederlands ook nog de kennis van de onderwijstaal kan aantonen. De school stelt een personeelslid aan met een Nederlandstalig diploma en vraagt voor de onderwijstaal Frans een taalafwijking aan.
Elektronische zending:
RL-1 leraar 20/20 ato 2 van 01/09 tot en met 30/06 met in het veld "Geen kandidaat vereiste taalkennis": JA
Bestuurstaal Nederlands
Voorbeeld 1
Een school heeft op 1 januari een voltijdse vacature van onderwijzer en vindt geen kandidaat die naast de kennis van de onderwijstaal Frans ook nog de kennis van de bestuurstaal Nederlands kan bewijzen. Ze stelt een personeelslid aan met een Franstalig diploma en vraagt voor de bestuurstaal een taalafwijking.
Elektronische zending:
RL-1 onderwijzer 24/24 ato 2 van 01/01 tot en met 30/06 met in het veld "Geen kandidaat vereiste taalkennis": JA
Voorbeeld 2
Een Nederlandstalige secundaire school met een Franstalige afdeling heeft op 1 september een voltijdse vacature van leraar secundair onderwijs belast met het geven van de vakken mechanica en elektriciteit in zowel de Nederlandstalige als in de Franstalige afdeling en vindt geen kandidaat die naast de kennis van de onderwijstaal Frans ook nog de kennis van de bestuurstaal Nederlands kan aantonen. De school stelt een personeelslid aan met een Franstalig diploma en vraagt voor de bestuurstaal Nederlands een taalafwijking aan.
Elektronische zending:
RL-1 leraar 29/29 ato 2 van 01/09 tot en met 30/06 met in het veld "Geen kandidaat vereiste taalkennis": JA
Tweede taal Nederlands in het basisonderwijs
Een school heeft op 1 september een voltijdse vacature voor een opdracht van onderwijzer in het derde leerjaar, waar het personeelslid belast zal worden met 4 lestijden Nederlands. Omdat ze geen kandidaat vindt die de kennis van deze verplichte tweede taal Nederlands kan bewijzen, stelt ze een personeelslid aan op basis van een Franstalig diploma en vraagt een afwijking voor de tweede taal Nederlands (= niveau B2 voor spreken en luisteren en niveau B1 voor schrijven en lezen). Omdat dit een hoger niveau is dan het niveau dat vereist is voor de bestuurstaal Nederlands (= niveau A2), moet geen aparte taalafwijking gevraagd worden voor de bestuurstaal.
Elektronische zendingen:
RL-1 onderwijzer 20/24 ato2 van 01/09 tot en met 30/06
RL-1 onderwijzer vakcode Nederlands 04/24 ato 2 van 01/09 tot en met 30/06 met in het veld "Geen kandidaat vereiste taalkennis": JA
Deze RL's worden in één en hetzelfde bericht verstuurd
