1.
Wat zijn Vlaamse toetsen?
De Vlaamse toetsen zijn gestandaardiseerde, genormeerde en gevalideerde, net- en koepeloverschrijdende toetsen die worden afgenomen in alle scholen.
2.
Waarom Vlaamse toetsen?
De Vlaamse toetsen hebben als doel om de onderwijskwaliteit te monitoren en te versterken. De toetsen zijn ontwikkelingsgericht: ze ondersteunen leraren en scholen bij het realiseren van krachtig onderwijs voor alle leerlingen.
Elke school krijgt jaarlijks feedback.
3.
Welke leergebieden of vakken worden getoetst?
De Vlaamse toetsen zijn toetsen wiskunde en Nederlands (begrijpend lezen en schrijfvaardigheid met in begrip van grammatica). De toetsen worden opgesteld door een universitair steunpunt op basis van de eindtermen en de gelijkwaardig verklaarde vervangende eindtermen. Het steunpunt maakt – in overleg met het onderwijsveld – een selectie van eindtermen die digitaal en op grote schaal gemeten kunnen worden.
In het kader van het wetenschappelijk onderzoek wordt daarnaast ook een leerlingenvragenlijst afgenomen. Indien ouders ervoor kiezen om hun kind de vragenlijst niet in te laten vullen, wordt die keuze vooraf geregistreerd via het Schoolloket van de Vlaamse toetsen zodat bij de toetsafname de vragenlijst niet wordt voorgelegd.
4.
Wanneer leggen leerlingen de Vlaamse toetsen af?
4.1.
Timing en planning
De Vlaamse toetsen worden vanaf schooljaar 2023-2024 jaarlijks afgenomen in de maanden april en mei. Elke school of centrum krijgt uiterlijk op 30 april van het voorafgaande schooljaar voor elke vestigingsplaats toetsmomenten toegewezen. De timing van de eerste afnames ziet u in de tabel hieronder.
| april-mei 2024 | april-mei 2025 | april-mei 2026 | april-mei 2027 |
Lager onderwijs | | | | |
Einde 4e leerjaar | 1e afname | 2e afname | 3e afname | 4e afname |
Einde 6e leerjaar | | | 1e afname | 2e afname |
Secundair onderwijs | | | | |
Einde eerste graad | 1e afname | 2e afname | 3e afname | 4e afname |
Einde derde graad | | | | 1e afname |
4.2.
Inhaalmomenten
Scholen of centra waar een gepland toetsmoment om technische redenen of overmacht niet is kunnen doorgaan, nemen deel aan een inhaalmoment. Dit inhaalmoment wordt gepland en bekendgemaakt door de bevoegde dienst van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming.
Individuele leerlingen die afwezig zijn op het moment van de toetsafname, krijgen vanaf het schooljaar 2025-2026 een tweede kans om de toets af te leggen. De school maakt zelf de afweging of ze inhaalmomenten voor afwezige leerlingen organiseert. Als afwezige leerlingen of hun ouders een inhaalmoment wensen, dient de school hierop in te gaan.
5.
Welke leerlingen leggen de Vlaamse toetsen af?
Standaard nemen de volgende groepen leerlingen deel aan de toetsen:
In het gewoon lager onderwijs: leerlingen in het vierde jaar en in het zesde jaar.
In het gewoon secundair onderwijs en in buso OV4: leerlingen op het einde van de eerste graad en op het einde van de derde graad.
Hierop zijn echter uitzonderingen die hieronder toegelicht worden.
5.1.
Vlaamse toetsen in het gewoon basisonderwijs
Anderstalige nieuwkomers nemen standaard niet deel aan de Vlaamse toetsen. De school kan ervoor kiezen om een anderstalige nieuwkomer toch te laten deelnemen (opt-in). De school duidt deze leerling aan in het Vlaamse toetsen schoolloket.
Leerlingen met een individueel aangepast curriculum (IAC) nemen standaard niet deel aan de Vlaamse toetsen. De school kan ervoor kiezen om een leerling met een IAC toch te laten deelnemen (opt-in). De school duidt deze leerling aan in het Vlaamse toetsen schoolloket.
5.2.
Vlaamse toetsen in het gewoon secundair onderwijs
Leerlingen in de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers (OKAN-leerlingen) nemen standaard niet deel aan de Vlaamse toetsen. De school kan ervoor kiezen om een anderstalige nieuwkomer toch te laten deelnemen (opt-in). De school duidt deze leerling aan in het Vlaamse toetsen schoolloket.
Leerlingen met een individueel aangepast curriculum (IAC) nemen standaard niet deel aan de Vlaamse toetsen. De school kan ervoor kiezen om een leerling met een IAC toch te laten deelnemen (opt-in). De school duidt deze leerling aan in het Vlaamse toetsen schoolloket.
5.3.
Vlaamse toetsen in het buitengewoon basisonderwijs
Leerlingen in het buitengewoon basisonderwijs nemen standaard niet deel aan de Vlaamse toetsen. De school kan ervoor kiezen om een leerling te laten deelnemen (opt-in). De school duidt deze leerling aan in het Vlaamse toetsen schoolloket.
5.4.
Vlaamse toetsen in het buitengewoon secundair onderwijs
Leerlingen in buitengewoon secundair onderwijs opleidingsvorm 4, nemen standaard deel aan de Vlaamse toetsen. De school kan ervoor kiezen om een leerling toch uit te schrijven voor een toets (opt-out). De school schrijft deze leerling uit via het Vlaamse toetsen schoolloket en motiveert kort waarom de leerling niet deelneemt.
Leerlingen in buitengewoon secundair onderwijs opleidingsvorm 1, 2 of 3 nemen standaard niet deel aan de Vlaamse toetsen. De school kan ervoor kiezen om een leerling te laten deelnemen (opt-in). De school duidt deze leerling aan in het Vlaamse toetsen schoolloket.
5.5.
Kunnen leerlingen of ouders deelname aan de Vlaamse toetsen weigeren?
Neen. De school is decretaal verplicht om de leerlingen te laten deelnemen aan de Vlaamse toetsen.
6.
Hoe verloopt de toetsafname?
6.1.
Digitale toetsen
De Vlaamse toetsen zijn digitale toetsen. De leerlingen leggen de Vlaamse toetsen af via het digitale toetsplatform in een lokaal van de school of het centrum waar de leerling is ingeschreven.
Minstens een aantal toetsen zijn adaptief, waarbij de moeilijkheidsgraad van de vragen aangepast is aan het prestatieniveau van de leerling.
Voor technische vragen over de toegang tot het toetsplatform kan u contact opnemen met de helpdesk op 02 553 13 11.
6.2.
Toetscoördinator en toetsassistent
Om de toetsafname op school vlot en gestandaardiseerd te laten verlopen, worden personeelsleden van de school ingeschakeld. Er zijn twee rollen te onderscheiden: de toetscoördinator en de toetsassistent. De toetscoördinator is de persoon die de toetsafname op school plant en voorbereidt. Hij staat daarmee in voor de praktische organisatie. De toetsassistenten houden toezicht bij een groep leerlingen tijdens de toetsafname.
Elke school of elk centrum beslist autonoom welke personeelsleden welke rol krijgen bij de toetsafname.
6.3.
Schoolloket
Het Schoolloket is het platform voor de administratieve opvolging van de Vlaamse toetsen. De toetscoördinator kan er de toetsmomenten raadplegen, registreert gegevens over leerlingen en vult documenten in na de afname.
6.4.
Kennismakingstoets
In de weken voorafgaand aan de toetsafnames is er een oefenperiode waarin de leerlingen een kennismakingstoets (oefentoets) kunnen afleggen.
6.5.
Hulpmiddelen, redelijke aanpassingen en speciale onderwijsleermiddelen
Leerlingen die in het betrokken schooljaar speciale onderwijsleermiddelen gebruiken, mogen deze gebruiken bij het afleggen van de Vlaamse toetsen. Leerlingen die voorleessoftware mogen gebruiken of leerlingen die een hulpkaart (zoals een tafelkaart) mogen gebruiken op school, mogen deze hulpmiddelen ook gebruiken bij het afleggen van de Vlaamse toetsen.
De scholen moeten het gebruik van die individuele hulpmiddelen niet aanvragen, maar wel registreren in het Vlaamse toetsen schoolloket. Deze registratie is bedoeld om onderzoek te kunnen doen naar het effect van het gebruik van individuele hulpmiddelen op de toetsresultaten.
De instructies voor een gestandaardiseerde toetsafname zijn beschikbaar op Vlaamse toetsen | Vlaanderen.be.
Deze website bevat verschillende materialen ter ondersteuning van de correcte toetsafname.
7.
Wie krijgt inzage in de resultaten?
De Vlaamse toetsen meten het bereiken van de eindtermen op vier niveaus: het niveau van het Vlaamse onderwijs, het niveau van de school, het niveau van de leerlingengroep (klas) en het niveau van de individuele leerling.
7.1.
Resultaten op leerlingniveau
7.1.1.
Individueel feedbackrapport
De resultaten van een individuele leerling zijn ter beschikking van de leerling en diens ouders. De school communiceert de resultaten van de leerling via het kanaal dat op school gebruikelijk is.
De resultaten van een individuele leerling zijn ter beschikking van alle leden van de klassenraad die de leerling evalueren.
7.1.2.
Gedetailleerd toetsinzagerapport
Het gedetailleerd toetsinzagerapport geeft per toetsvraag aan welk antwoord de leerling gegeven heeft. Het is voor een leerling en diens ouders mogelijk om kosteloos inzage in Brussel aan te vragen. De toetsinzage is mogelijk tot uiterlijk 15 september in het kader van het deliberatieproces en wordt zo georganiseerd dat het de vertrouwelijkheid van de toetsvragen niet schendt.
7.2.
Resultaten op niveau van de leerlingengroep
De resultaten van de leerlingengroep kunnen op een beveiligde manier geconsulteerd worden in Mijn Onderwijs. De directeur geeft in het toegangsbeheer aan welke leden van het schoolteam de resultaten kunnen consulteren.
7.3.
Resultaten op schoolniveau
De school ontvangt jaarlijks haar toetsresultaten. Naast de ruwe resultaten krijgt de school ook gecontextualiseerde resultaten. Dat betekent dat er rekening gehouden wordt met kenmerken van het leerlingenpubliek.
De resultaten op schoolniveau worden gerapporteerd in de vorm van een schoolfeedbackdashboard dat op een beveiligde manier geconsulteerd kan worden in Mijn Onderwijs. De directeur geeft in het toegangsbeheer aan welke leden van het schoolteam de resultaten kunnen consulteren. Het schoolbestuur kan de resultaten raadplegen.
De resultaten op schoolniveau worden jaarlijks bezorgd aan de onderwijsinspectie en aan de betrokken pedagogische begeleidingsdiensten en aan de Raad van het Gemeenschapsonderwijs.
Als de school een organisatie inschakelt om de school te begeleiden, dan mag de school haar toetsresultaten delen met die begeleidende instantie.
De personen die de resultaten kennen van één of meerdere scholen mogen deze resultaten niet delen met derden.
8.
Waarvoor kunnen de resultaten gebruikt worden?
8.1.
Resultaten op leerlingniveau
De resultaten van een individuele leerling kunnen door de klassenraad gebruikt worden als één van de elementen om rekening mee te houden bij de leerlingenevaluatie. De klassenraad mag de toetsresultaten van een leerling niet gebruiken als enige criterium voor de evaluatie.
De school vermeldt in haar schoolreglement de wijze waarop de klassenraad bij de leerlingenevaluatie al dan niet rekening houdt met de resultaten van de Vlaamse toetsen.
8.2.
Resultaten op niveau van de leerlingengroep
De resultaten op niveau van de leerlingengroep kunnen door het schoolteam gehanteerd worden als één van de elementen voor reflectie over het pedagogisch-didactisch handelen.
8.3.
Resultaten op schoolniveau
De resultaten op schoolniveau kunnen gebruikt worden als één van de elementen van de interne kwaliteitszorg. De school ontvangt daartoe jaarlijks haar toetsresultaten in een feedbackdashboard.
De resultaten op schoolniveau kunnen gebruikt worden als één van de elementen in externe kwaliteitszorg. De pedagogische begeleidingsdiensten en de Raad van het Gemeenschapsonderwijs ontvangen daartoe jaarlijks de resultaten van de scholen die bij hen aangesloten zijn. De onderwijsinspectie ontvangt daartoe jaarlijks de resultaten van alle scholen. De onderwijsinspectie baseert zich voor de bepaling van de frequentie en de intensiteit van de doorlichting op het profiel van de onderwijsinstelling. De resultaten op de Vlaamse toetsen kunnen bijdragen tot het bepalen van het profiel van de instelling. Als een school herhaaldelijk mindere prestaties behaalt op de Vlaamse toetsen kan de onderwijsinspectie beslissen om een doorlichting uit te voeren.
