Onderwijsonderzoeken

Titel
SONO 1.1 Continuering van de longitudinale dataverzameling in het secundair onderwijs (LiSO)
Korte omschrijving
Onderzoek op basis van de LISO-databank De technische rapporten worden niet opgenomen in dit overzicht.
Status
Afgerond
Startdatum
01/07/2016
Einddatum
31/08/2020
Omschrijving van het onderzoeksopzet

De longitudinale dataverzameling in het secundair onderwijs (LISO) brengt de loopbanen van een cohorte leerlingen doorheen het secundair onderwijs in kaart. Op die manier kunnen inzichten over oorzaken en gevolgen van spijbelen, vroegtijdig uitstromen, blijven zitten, goed of net ondermaats presteren, zich beter of slechter voelen op school worden ontwikkeld.

De acht concrete onderzoeksvragen zijn:

  • Hoe evolueren de prestaties en de niet-cognitieve resultaten (mentale gezondheid, waaronder schools welbevinden en motivatie) van leerlingen doorheen het secundair onderwijs?
  • Wordt deze evolutie in leerlingresultaten beïnvloed door school-, klas- en leerkrachtkenmerken? Heeft het gevoerde schoolbeleid een impact op de leerlingen?
  • Wat zijn de effecten van de keuze voor een bepaalde onderwijsvorm op diverse leerling-resultaten?
  • Welke leerlingen blijven zitten in het secundair onderwijs en wat zijn de effecten van zittenblijven op de verdere schoolloopbaan en de latere cognitieve en non-cognitieve uitkomsten?
  • In welke mate verschilt het secundair onderwijs van vandaag van het secundair onderwijs van de jaren ’90?
  • Wat maakt dat leerlingen in de derde graad kiezen voor (bepaalde studierichtingen binnen) ASO/BSO/TSO/KSO? In welke mate worden die keuzeverschillen verklaard door verschillen in onderwijsprestaties? Zijn er bovenop de effecten van prestaties op studiekeuze ook nog verschillen naar etniciteit, sociale achtergrond en gender?
  • Wat zijn de verklaringen voor de minder gunstige schoolloopbanen van kwetsbare leerlingen (met een lage SES, andere etnische herkomst)?
  • Hoeveel variatie in kennis of vaardigheden is er aanwezig bij leerlingen die eenzelfde diploma / sanctionering krijgen (bijvoorbeeld een A-attest in een bepaalde studierichting of het diploma secundair onderwijs in een bepaalde studierichting), en hangt deze samen met de sociale achtergrond of de sociale compositie van de school? Anders geformuleerd: is het diploma / het attest een goede weerspiegeling van het kennis- en vaardighedenniveau van een leerling, of hangt dit ook af van andere kenmerken?

De LiSO-dataverzameling startte in september 2013 bij 7000 leerlingen uit het eerste jaar van het secundair onderwijs in 90 scholen in de regio Aarschot-Mechelen-Vilvoorde. De steek­proef is grotendeels representatief (qua populatie en aangeboden onderwijsvormen) voor de populatie Vlaamse SO-scholen. De administratieve gegevens van leerlingen en scholen worden jaarlijks toegevoegd aan de LiSO-databank. De databank wordt ook aangevuld met gegevens die we krijgen via de schoolsecretariaten over attestering, aantikvariabelen, klasindeling, lessenroosters, afwezigheden, enz.

 Het LiSO-project beroept zich op theoretische kaders uit onderwijseffectiviteitsonderzoek. Vooral het CIPO-model is richtinggevend omdat leerlingresultaten (output) verklaard worden aan de hand van context-, input- en proceskenmerken. De output in het LiSO-onderzoek is niet beperkt tot prestaties (wiskunde en begrijpend lezen), maar omvat ook niet-cognitieve resultaten (welbevinden, interesse, mindset, …) en schoolloopbaankenmerken (studiekeuze, zittenblijven, …).

Meer informatie is beschikbaar op http://lisoproject.be/

Omschrijving van de onderzoeksresultaten

De korte samenvatting van deze papers kan u via deze link vinden.

  • Paper 1 (2017): De rol van de eerdere schoolloopbaan bij de overgang naar het secundair onderwijs (SONO/2017.OL1.1/1)
  • Paper 2 (2016) De evolutie van niet-cognitieve uitkomsten in de eerste graad secundair onderwijs (SONO/2016.OL1.1/3)
  • Paper 3 (2017) Schoolteamvragenlijst LISO (SONO/2017.OL1.1/7)
  • Paper 4 (2017) Onderwijsvormen en schoolse prestaties (SONO/2017/OL.1.1/12)
  • Paper 5 (2017) Onderwijsvormen en academisch zelfconcept (SONO/2017.OL1.1/13)
  • Paper 6 (2018) Onderwijsvormen en werkloosheid  (SONO/2018.OL1.1/09)
  • Paper 7 (2017) De klassamenstelling in het eerste jaar secundair onderwijs in Vlaanderen: effecten op leerlingen (SONO/2017.OL1.1/14)
  • Paper 8 (2019) “De effecten van verandering van onderwijsvorm op schoolse prestaties en academisch zelfconcept” (SONO/2019/OL1.1_5)
  • Paper 9 (2019) “Effecten van onderwijsvormen op schoolse betrokkenheid” (SONO/2019/OL1.1_6)
  • Paper 10 (2019) “Sociale keuzeverschillen bij de overgang van de tweede naar de derde graad” (SONO/2019.OL1.1_8)
  • Paper 11 (2019) "Het Vlaams secundair onderwijs van 1998 tot 2018: inzichten uit LOSO en LiSO” (SONO/2019.OL1.1_1)
  • Paper 12 (2019) "Verklarende mechanismen voor sociale keuzeverschillen bij de overgang van de tweede naar de derde graad secundair onderwijs” (SONO/2019.OL1.1_12)
  • Paper 13 (2020) “Leeftijd of leerjaar? Discontinuïteit in de evolutie van niet-cognitieve uitkomsten in de eerste graad secundair onderwijs” (SONO/2020.OL1.1_7)
  • Paper 14 (2020) “Zittenblijven in het Vlaams secundair onderwijs: onderzoek op basis van het LiSO-project” (SONO/2020.OL1.1_12)
  • Paper 15 (2020) “Verdiepende analyse van de rol van onderwijsprestaties en achtergrondkenmerken voor keuzeverschillen in de overgang van de tweede naar de derde graad” (SONO/2020.OL1.1_13)
  • Paper 16 (2020) “Sociale verschillen in vaardigheidsniveaus bij leerlingen die dezelfde studierichting volgden” (SONO/2020.OL1.1_14)
Onderwijsniveau
secundair onderwijs
Thema
Steunpunt SONO
Themalijn
Onderzoeksdomein 1a: De lerende
Documenten